De Geit, De Duivel en De Vertaalfout

Dit is Spoken: Zijn ze echt? – Deel 5, met als ondertitel: Satan, duivels, demonen en geesten.

In de vorige vier boodschappen heb ik de woorden satan en duivel besproken zoals ze in de Bijbel voorkomen, en wat we hebben ontdekt is dat het bijbelse gebruik van die twee woorden, zoals we het tot nu toe hebben behandeld, heel anders is dan hoe het overgrote deel van het christendom ze vandaag de dag gebruikt.

In plaats van dat deze woorden gebruikt worden om een of andere gevallen engel of demon van de duisternis te beschrijven, zien we dat beide woorden – zowel satan als duivel, zoals ze in de Bijbel worden gebruikt – eigenlijk een aantal verschillende dingen aanduiden, maar vooral mensen. In één geval zelfs, zoals je je herinnert, God zelf, als het gaat om het woord satan in het Hebreeuws. Maar het meest specifiek, of het meest vaak, worden ze gebruikt om onze menselijke natuur te beschrijven. Nogmaals, het heeft een variatie aan betekenissen, maar dat is – zoals we zagen – het primaire gebruik.

Nu zou alleen al deze ontdekking – dat wat we in de vorige vier boodschappen over satan en de duivel in de Bijbel hebben gevonden – ertoe moeten leiden dat we ons op z’n minst beginnen af te vragen hoe het zit met het gebruik van demonen in de Bijbel. De meest gangbare opvatting over demonen is immers dat het het kwade geestelijke leger is van de gevallen engel Lucifer – satan.

Maar omdat er in de Bijbel geen enkel schriftuurlijk bewijs is voor het bestaan van zo’n wezen, kunnen de demonen uiteraard ook niet het leger van kwade geesten zijn dat zogenaamd bij hem hoort. Als er geen basis is voor het bestaan van de “generaal”, dan valt ook zijn leger in duigen. En daar begint het probleem met die leer dan ook meteen.

Laten we daarom eens kijken wat de Bijbel echt te zeggen heeft over het woord demonen, en hoe het woord in de Bijbel gebruikt wordt. We beginnen door te onderzoeken wat het woord in de oorspronkelijke taal betekende.

De eerste keer dat het woord demon – of zoals het in de King James Version wordt vertaald: devils – in de Bijbel voorkomt, is in Leviticus 17:7. Het specifieke woord dat daar vertaald wordt als duivels of demonen, wordt in totaal nog 58 andere keren gebruikt in het Oude Testament, en dan wordt het vertaald als geit of bokje. Ik heb het over dat dier met twee horens, dat sommigen van jullie misschien in de achtertuin hebben rondlopen – ik in elk geval niet.

Dus van de 58 keer dat dit woord voorkomt in het Oude Testament, wordt het in alle gevallen, behalve in zes, vertaald als geiten of bokjes – in de King James Version.

Waarom? Waarom wordt het vertaald als geiten of bokjes? Nou, misschien omdat dat is wat het woord betekent. Het Hebreeuwse woord dat hiervoor gebruikt wordt, is sāʿîr, Strong’s nummer 8163. Strong’s definieert het als: “Harig; als zelfstandig naamwoord: een bok. Bij analogie: een jonge hert.”

In één geval wordt het woord zelfs vertaald als harig, namelijk in:

Genesis 27:11 “Toen zei Jakob tegen zijn moeder Rebekka: Zie, mijn broer Esau is een harige man en ik ben een gladde man.”

Mogelijk was het beter geweest om het daar ook gewoon als geit te vertalen. Dan had er gestaan: “Zie, Esau, mijn broer, is een geit van een man.”

Het punt is natuurlijk dat hij harig was – als een geit. Daarom werd dat woord ook gebruikt.

In Daniël 8:21 wordt hetzelfde woord vertaald als ruig (shaggy) in de NASB, maar het verwijst nog steeds naar een geit.

Daniël 8:21 (NASB) “De ruige bok stelt het koninkrijk van Griekenland voor. De grote hoorn tussen zijn ogen is de eerste koning.”

Hier werd voor een ander woord gekozen dat ook bok betekent, dus vertaalden ze het als ruig. In twee andere gevallen werd hetzelfde woord getranslitereerd in de King James Version als satyr – al heb ik werkelijk geen idee waarom ze dat deden.

De New American Standard vertaalt dit woord op deze plekken correct als ruige geit of harige geit. Hier zijn de teksten:

Jesaja 13:21 “Daar zal geen Arabier meer zijn tent opslaan, en herders zullen daar geen kudde meer laten rusten. Maar woestijndieren zullen daar liggen, hun huizen zullen vol zijn van uilen; struisvogels zullen daar wonen, en ruige geiten zullen daar dartelen.”

Jesaja 34:14 “Wilde dieren van de woestijn zullen daar hyena’s tegenkomen, en de ruige geit zal naar zijn metgezel roepen. Ook daar zal Lilit zich vestigen en rust vinden.”

In deze twee verzen translitereert de King James het woord als satyr. Waarom niet gewoon geit, zoals de NASB correct doet?

En opnieuw: net zoals we zagen bij de woorden satan of satanas in het Grieks, en diabolos in het Grieks: waarom vertalen ze de woorden niet gewoon zoals het zou moeten? Dat was immers de taak van de vertalers.

Hun taak was niet om te translitereren. En telkens wanneer vertalers ervoor kiezen om een woord te translitereren – behalve als het om persoonsnamen gaat – dan kun je er bijna vergif op innemen dat ze daarmee een bepaalde leer proberen te promoten waarin ze zelf geloven.

Hun taak was om te vertalen. Maar in veel gevallen – zeker op dit gebied – translitereerden ze de woorden in plaats van ze te vertalen.

Dat laat ons nog slechts twee andere verzen over waarin sāʿîr niet vertaald wordt als geit. In deze twee gevallen wordt het woord vertaald als duivels in de King James, en als demonen in sommige andere vertalingen.

De eerste is:

Leviticus 17:7 “Zij zullen hun offers niet meer brengen aan de duivels, achter wie zij hoereren. Dit zal voor hen een eeuwige verordening zijn, van generatie op generatie.”

De tweede is:

2 Kronieken 11:15 “Hij stelde voor zichzelf priesters aan voor de offerhoogten, voor de duivels en voor de kalveren die hij had gemaakt.”

Laten we wel nuchter zijn: is het niet vreemd dat een woord dat bijna uitsluitend wordt vertaald als geit in het Oude Testament, in precies deze twee verzen wordt vertaald als duivels of demonen?

En sterker nog: er is helemaal geen reden om dat te doen. Het is totaal onnodig om het als duivels of demonen te vertalen – tenzij je dus een bepaalde agenda hebt, een eigen leer die je probeert te onderbouwen door het woord anders te vertalen dan wat het betekent.

Ik ga in het volgende deel verder met deze twee verzen. Dan zul je zien dat zelfs die verzen niets te maken hebben met echte demonen – en dat de vertaling ronduit misleidend is.

Gouden Kalveren en Geitenbeelden

Laten we naar die twee verzen gaan. Laat me je bewijzen dat er geen enkele reden is om daar het woord duivels of demonen te gebruiken.

Leviticus 17:7 (NASB) “Zij zullen hun offers niet langer brengen aan de geitdemonen, met wie zij overspel plegen. Dit zal een blijvende verordening voor hen zijn, van generatie op generatie.”

De King James gebruikt hier devils, maar deze vertaling doet het iets beter met geitdemonen. Toch staat er in de voetnoot: geitenbeelden. En dat is waarschijnlijk nog dichter bij wat het werkelijk betekent.

Maar dan stel ik je deze vraag: waarom niet gewoon geiten? Dat is wat het woord betekent. Waarom zetten ze dat niet gewoon in het vers? Ze offerden aan de geiten. Laat me dit vragen: aan wat offerde Aäron, samen met de Israëlieten, toen Mozes op de berg Sinaï was voor veertig dagen? Wat maakte hij? Een gouden kalf. Of soms zeggen we gewoon een kalf. Zeggen we dan dat het een echt kalf was?

Natuurlijk niet. Iedereen begrijpt dat het een beeld was van een kalf – een afgodsbeeld.

Er zijn plekken in de Bijbel waar alleen staat het kalf. Maar we weten dat het een afgodsbeeld was – niet een levend kalf. Het was een beeld in de vorm van een kalf.

En hetzelfde geldt voor Leviticus 17:7. De mensen offerden niet aan duivels of demonen, zoals velen helaas zijn gaan geloven – omdat de vertalers het op die manier presenteerden – maar simpelweg aan afgodsbeelden in de vorm van geiten.

Hetzelfde geldt voor:

2 Kronieken 11:14-15 “Want de Levieten verlieten hun weidegronden en hun eigendommen, en kwamen naar Juda en Jeruzalem. Jerobeam en zijn zonen hadden hen namelijk verhinderd dienst te doen als priesters voor de HEERE. En hij stelde voor zichzelf priesters aan voor de offerhoogten, voor de satyrs en voor de kalveren die hij gemaakt had.”

De King James gebruikt hier opnieuw devils, waar de NASB het translitereert naar satyrs – opnieuw: waarom?

Waarom dat woord satyrs? Waarom niet gewoon geiten, zoals het had moeten zijn?

En dan gaat het vers verder met de kalveren die hij had gemaakt. Dat woord wordt niet getranslitereerd. Stel je eens voor als ze het wél hadden gedaan. De transliteratie van het woord kalveren is egel (ēg el).

Dan zou het vers gelezen hebben als:

“En hij stelde priesters aan voor de offerhoogten, voor de satyrs en de egels die hij gemaakt had.”

Hoeveel mensen zouden dan nog begrijpen wat het vers bedoelt? Niemand.

En dus vertaalden ze het gewoon netjes als kalveren. Waarom translitereerden ze het ene woord (sāʿîr) en vertaalden ze het andere (ēg el)?

Omdat ze – opnieuw – een bepaalde leer wilden ondersteunen. Ze hadden het gewoon moeten vertalen als geiten, net zoals ze het hebben gedaan met kalveren.

Wat Jerobeam had gedaan, is simpel: hij had afgodsbeelden opgericht in de vorm van kalveren en geiten. Precies dat – niets bovennatuurlijks, geen demonen, geen geestelijke wezens. Gewoon afgoden.

En zo hadden die twee verzen ook vertaald moeten worden. Zie je het patroon al? Het is precies hetzelfde als wat we eerder hebben gezien met de woorden satanas en diabolos in eerdere boodschappen.

Er is nóg een woord dat vertaald wordt als duivels of demonen in het Oude Testament: het woord šēd (שֵ ד). Het komt slechts twee keer voor in het hele Oude Testament.

De eerste vind je in:

Deuteronomium 32:15–17 “Toen werd Jeshurun vet en schopte – je bent vet, dik en volgevreten. Hij verliet God die hem gemaakt had, en minachtte de Rots van zijn heil. Zij maakten Hem jaloers met vreemde goden, met gruwelen krenkten zij Hem. Zij offerden aan demonen, die geen goden zijn – aan goden die zij niet gekend hadden, nieuwe goden die pas gekomen waren, die uw vaderen niet vreesden.”

Wat leren we hier over het woord šēd, dat hier als demonen vertaald wordt?

Allereerst worden ze geïdentificeerd als goden. En wat weten we over deze “goden”? We weten dat het geen echte levende wezens of entiteiten zijn. Waarom? Omdat we al hebben gezien wat Paulus schreef in:

1 Korintiërs 8:4–6 “Wat dan het eten van offervlees betreft: wij weten dat er in de wereld geen enkele afgod bestaat, en dat er geen andere God is dan Eén. Want al zijn er ook zogenaamde goden, hetzij in de hemel, hetzij op de aarde – zoals er vele goden en vele heren zijn – voor ons is er maar één God: de Vader, uit Wie alle dingen zijn.”

Deze wezens waren dus niets anders dan zogenaamde goden – afgodsbeelden. Niet echt. Niet levend. Geen demonen. Geen duivels.

En ten tweede: in Deuteronomium 32:17 staat dat deze dingen jaloersheid opwekten bij de HEERE.

Dat klinkt bekend. We zien hetzelfde in:

Psalm 78:58 “Zij krenkten Hem door hun offerhoogten, en wekten Zijn jaloersheid op met hun afgodsbeelden.”

Het was dus niet de “duivels” of “demonen” die Zijn jaloezie opwekten – maar hun beelden, hun afgoden. En die conclusie wordt nog eens bevestigd door het enige andere vers waarin het woord šēd gebruikt wordt:

Psalm 106:34–38 “Zij verdelgden de volken niet, zoals de HEERE hun geboden had, maar vermengden zich met de heidenvolken en namen hun werken over. Zij dienden hun afgoden, en die werden voor hen een valstrik. Ja, zij offerden hun zonen en hun dochters aan de demonen, en zij vergoten onschuldig bloed, het bloed van hun zonen en hun dochters, die zij offerden aan de afgoden van Kanaän, en het land werd met bloed verontreinigd.”

Hier zie je het onweerlegbaar: het woord demonen wordt door de tekst zelf gelijkgesteld aan afgoden.

Dat is alles wat het in het Oude Testament betekent. Afgoden. Niet onzichtbare geesten. Niet gevallen engelen. Geen entiteiten. Gewoon: stenen of metalen beelden waar mensen hun hoop op zetten.

Slechts vier verzen in het hele Oude Testament bevatten woorden die vertalers hebben geprobeerd te presenteren als demonen of duivels. En in al die vier verzen is het overduidelijk dat het helemaal niets te maken heeft met wat men vandaag de dag demonen noemt.

De Babylonische Baggage

Dus waarom geloven mensen vandaag de dag nog in demonen? Als we al hebben gezien dat het Oude Testament daar niets over leert — en we hebben vastgesteld dat het woord demonen daarin simpelweg verwijst naar afgodsbeelden — waar komt dan de leer vandaan zoals we die vandaag kennen?

Een belangrijk keerpunt is de Babylonische ballingschap. Want vóór die tijd vind je nergens in de Hebreeuwse geschriften dat demonen worden gepresenteerd als bovennatuurlijke kwade geesten. Maar ná de ballingschap verandert dat beeld ineens drastisch. Waarom?

Omdat Israël terugkwam uit Babylon met bagage.

Geen koffers of kamelenladingen, maar theologische bagage.

Ze kwamen terug met Babylonische demonentheologie, Kabbala, het begin van de Talmoed, en nog veel meer zaken die geen wortel hadden in de Torah, maar in de Chaldeeuwse en Perzische religies.

Volgens de Joodse Encyclopedie, editie 1903, volume 4 onder de kop Demonologie, lezen we:

“De Kanaänitische praktijk en overtuiging zijn sterk beïnvloed door het oude Chaldea, waarvan de demonologie in hoofdzaak pre-semitisch was.”

Dat betekent dat het geloof in demonen niet uit de Joodse religie voortkwam. Het kwam van buitenaf. Pre-semitisch betekent: vóór Israël. Vóór de God van Abraham, Isaak en Jakob Zich openbaarde.

Later staat er:

“De Babylonische Joden werden beïnvloed door het Chaldeeuwse en Perzische geloof in goede en kwade geesten. Dit dualistische systeem werd een overheersende factor in de Joodse demonologie, engelenleer en de rabbijnse literatuur.”

Dus de oorsprong van demonologie ligt niet in de Schrift, maar in Babylon.

Verderop lezen we:

“De primitieve demonologie van Babylonië, het geloof in semi-hemelse en semi-infernalische wezens, werd overgenomen door het hele Joodse en heidense wereldbeeld. En het begin van het christendom groeide op in deze sfeer.”

Er werd geloofd dat er kwade geesten waren die konden worden uitgedreven met magische formules. En deze gedachten vonden vruchtbare grond in het Jodendom en later het christendom.

De Encyclopedie zegt verder:

“Hoewel het geloof in demonen in Babylonië sterk werd aangemoedigd en uitgebreid, werd het bestaan van demonen in de Talmoed zelden in twijfel getrokken. Daarom werd het door de Halacha als feit aanvaard.”

Dus waarom geloofden mensen in demonen tijdens de dagen van het Nieuwe Testament?

Omdat ze dat geloof hadden meegenomen uit Babylon.

Het was geen oorspronkelijk, bijbels concept. Het was bagage. Heidense, religieuze bagage.

Niet alleen dat — het woord dat in het Nieuwe Testament gebruikt wordt voor demon is het Griekse woord δαιμόνιον (daimonion).

Volgens het Grieks-Engels lexicon van het Nieuwe Testament verwijst dat woord naar mensen die lijden aan zware ziekten — lichamelijk of geestelijk — zoals verlamming, blindheid, doofheid, spraakgebrek, epilepsie, melancholie of krankzinnigheid. Men geloofde toen dat demonen het lichaam binnendrongen en bezit namen van de geest, waardoor mensen ziek werden of zich vreemd gingen gedragen.

Het lexicon stelt ook:

“Mensen die als bezeten werden beschouwd, vertoonden symptomen van ernstige psychische of neurologische aandoeningen. Hun gedachten waren verstoord, en hun gedragingen oncontroleerbaar. De genezing vereiste volgens de mensen van die tijd de ‘uitdrijving van de demon’.”

Dit betekent dat de zogenaamde demonen waarover in het Nieuwe Testament gesproken wordt, vaak gewoon ziektes waren. Of mentale stoornissen. Maar de mensen in die tijd hadden geen medische kennis. En dus noemden ze het demonen.

En het Nieuwe Testament — of liever gezegd, de mensen ín het Nieuwe Testament — gebruikten dan ook de woorden en begrippen van hun eigen tijd. Jezus ontmoette mensen die geloofden dat ze bezeten waren, en Hij bevrijdde hen. Maar dat betekent niet dat Hij hun leer bevestigde — alleen dat Hij genas wat er werkelijk aan de hand was.

Er is dus iets belangrijks om te overwegen:

Misschien koos Jezus er op bepaalde momenten voor om zich niet te verzetten tegen het wereldbeeld van Zijn tijd, maar om zich te richten op genezing — lichamelijk én geestelijk — in plaats van op theologische correctie.

De Bezete, De Zieke en De Leugen

Laten we nu kijken naar wat het Nieuwe Testament zelf zegt over demonen.

Zoals eerder besproken is het woord dat meestal met demonen wordt vertaald het Griekse woord δαιμόνιον (daimonion). Dat komt van het oudere Griekse woord δαίμων (daimōn), wat oorspronkelijk helemaal niet negatief was. In het klassieke Grieks verwees het naar een geestelijk wezen, vaak neutraal of zelfs positief — een beschermer, een gids, een inspiratiebron. Het negatieve idee van de demon als kwade geest is niet afkomstig uit de Bijbel, maar uit de Griekse folklore, mythologie en religieuze angst.

In de eeuwen voor Christus begon het Joodse volk — vooral tijdens en na de Babylonische ballingschap — steeds meer elementen over te nemen van de religies om hen heen. Dat gold ook voor het idee van demonische geesten. Tegen de tijd dat Jezus op aarde wandelde, was het geloof in demonische bezetenheid diepgeworteld in het denken van het volk. En als iemand ziek was, of geestelijk in de war, werd dat al snel toegeschreven aan een demon.

De evangeliën tonen ons Jezus die mensen bevrijdt van wat omschreven wordt als “onreine geesten” of “demonen”. Maar wat als die termen niet per se letterlijk genomen moeten worden? Wat als Jezus handelde binnen het referentiekader van de mensen die Hij ontmoette — niet omdat hun theologie juist was, maar omdat hun nood echt was?

Neem bijvoorbeeld het volgende beroemde incident:

Marcus 5:1–13 “En zij kwamen aan de overkant van de zee, in het land van de Gadarenen. En toen Hij uit het schip ging, kwam Hem meteen uit de graven een man tegemoet met een onreine geest, die zijn woonplaats in de graven had; en niemand kon hem meer binden, zelfs niet met ketenen. Want hij was vaak met boeien en ketenen gebonden geweest, maar hij had de ketenen stukgetrokken en de boeien verbrijzeld; niemand kon hem bedwingen. En hij was altijd, nacht en dag, op de bergen en in de graven, roepend en zichzelf snijdend met stenen. Toen hij nu Jezus van verre zag, liep hij en boog zich voor Hem neer, en hij riep met luide stem: Wat heb ik met U te maken, Jezus, Zoon van God, de Allerhoogste? Ik bezweer U bij God dat U mij niet pijnigt! Want Hij had tegen hem gezegd: Onreine geest, ga uit van deze man! En Hij vroeg hem: Wat is uw naam? En hij antwoordde: Mijn naam is Legioen, want wij zijn met velen. En hij smeekte Hem dringend dat Hij hen niet het land uit zou sturen. Nu was daar bij de bergen een grote kudde varkens aan het grazen. En al de demonen smeekten Hem: Stuur ons naar de varkens, opdat wij daarin mogen gaan. En Jezus stond het hun meteen toe. En de onreine geesten gingen uit en kwamen in de varkens. En de kudde – ongeveer tweeduizend – stormde van de steile helling af het meer in en verdronk in het water.”

Het is een verhaal dat velen hebben aangegrepen als bewijs dat demonen letterlijk bestaan, dat ze werkelijk in mensen kunnen wonen, kunnen spreken, kunnen onderhandelen. Maar wie goed leest, ziet iets anders.

Wat als deze man niet bezeten was door demonische entiteiten, maar geheel in de war was? Een psychose. Meervoudige persoonlijkheden. Traumatische dissociatie. Alles in zijn gedrag wijst op diepe geestelijke nood — maar niets vereist een bovennatuurlijke verklaring.

Wat als hij door zijn omgeving werd beschouwd als “bezeten”, en dat hij dat label zelf had overgenomen?

Wat als zijn naam “Legioen” niet betekende dat er duizenden geesten in hem woonden, maar dat hij zichzelf niet meer als individu kon ervaren — dat hij was gebroken in ontelbare fragmenten?

En wat als Jezus, met goddelijke wijsheid, hem niet uitlachte, niet corrigeerde, niet theologisch ging discussiëren — maar hem gewoon bevrijdde van zijn lijden?

Dan is dit geen verslag van een theologische waarheid over demonen.

Dan is dit een krachtig getuigenis van hoe genade de waanzin kan doorbreken, hoe liefde het trauma kan helen, hoe God spreekt in de taal van onze nood, zelfs als die taal door angst gevormd is.

De zwijnen? De afgrond? De stemmen? De chaos?

Misschien was het allemaal een weerspiegeling van wat zich in die man afspeelde.

En misschien liet Jezus het zo gebeuren — omdat Hij wist dat die man dat nodig had. Niet omdat er daadwerkelijk demonen uit zijn lichaam vlogen, maar omdat zijn ziel de symboliek nodig had om te ervaren dat hij vrij was.

En zo werkte Jezus niet alleen met Zijn kracht, maar ook met Zijn compassie. Hij daalde af in de denkwereld van een getraumatiseerde geest — en riep daaruit het licht te voorschijn.

De Waan van Bezetenheid

Als we het idee van demonische bezetenheid eens eerlijk onder de loep nemen, dan ontdekken we dat de verhalen die zogenaamd bewijs moeten leveren voor het bestaan van demonen, juist iets anders onthullen: namelijk hoe Jezus omgaat met mensen in crisis. Want wie waren die mensen, die in de evangeliën beschreven worden als “bezeten”? Wat voor gedrag vertoonden ze? Wat waren hun symptomen?

Sommigen waren doof. Anderen blind. Sommigen konden niet spreken. Er waren mensen die op de grond vielen, schuimbekten, hun tanden op elkaar klemden, zichzelf verwondden, in graven leefden of met een woeste stem schreeuwden naar vreemden. Als we dat vandaag zouden zien, zouden we spreken van epilepsie, van dissociatie, van trauma, van psychoses of neurologische aandoeningen. Maar in de eerste eeuw was die kennis er niet. Er was geen psychiatrie, geen neurologie, geen medische diagnostiek. Dus noemden ze het wat ze wél kenden: een demon. Een kwade geest. Een onverklaarbare macht die iemand in zijn greep hield.

Maar Jezus corrigeerde hen niet. Hij zei niet: “Jullie begrijpen dit verkeerd.” Hij zei niet: “Jullie zitten fout in jullie theologie.” In plaats daarvan handelde Hij met compassie. Hij bevrijdde mensen niet van bovennatuurlijke entiteiten, maar van het lijden zelf. Hij gebruikte de woorden en de context van zijn tijd, zonder zich vast te ketenen aan hun interpretatie.

Neem dit voorbeeld:

Mattheüs 17:14–18 “En toen zij bij de menigte gekomen waren, kwam een man naar Hem toe, viel voor Hem op de knieën en zei: Heere, ontferm U over mijn zoon, want hij is maanziek en lijdt ernstig. Want dikwijls valt hij in het vuur en dikwijls in het water. En ik heb hem bij Uw discipelen gebracht, maar zij konden hem niet genezen. Jezus antwoordde en zei: O ongelovig en verkeerd geslacht, hoelang zal Ik nog bij u zijn? Hoelang zal Ik u nog verdragen? Breng hem hier bij Mij. En Jezus bestrafte de demon, en die ging van hem uit; en het kind was vanaf dat moment genezen.”

De jongen werd “maanziek” genoemd — in het Grieks staat daar selēniazomai, wat letterlijk betekent: beïnvloed door de maan. In die tijd dacht men dat de maan krankzinnigheid en aanvallen veroorzaakte. In het Engels is het woord lunatic daarvan afgeleid, van luna, het Latijnse woord voor maan. En wat wordt hier beschreven? Iemand die zonder controle in het vuur of het water valt. Dat is geen demon. Dat is epilepsie. Of een andere neurologische aandoening die zich uit in plotselinge aanvallen. Maar zijn vader, zijn omgeving, en zelfs de discipelen wisten niet wat ze ermee aan moesten. Dus werd het bestempeld als demonisch. En Jezus? Die geneest de jongen — Hij “bestraft de demon”, niet omdat er werkelijk een geest uitvloog, maar omdat Hij sprak in de taal van het volk, en toch iets diepers deed: Hij herstelde een beschadigd lichaam, een kapotte jeugd, een wanhopige vader.

En zo zijn er talloze voorbeelden. Mensen die als bezeten worden omschreven, gedragen zich op manieren die wij vandaag wetenschappelijk kunnen verklaren. Maar de taal van die tijd, beïnvloed door Babylonische en Griekse demonologie, gaf het een religieuze stempel. En helaas hebben latere generaties dat stempel verabsoluteerd. Ze zijn gaan geloven dat het allemaal letterlijk was. Dat er écht demonen waren die mensen binnengingen. Die spraken. Die onderhandelden. Die Jezus smeekten hen in zwijnen te sturen. Maar wat als dit alles het gevolg is van de menselijke behoefte om het onbegrijpelijke te benoemen?

Jezus kwam niet om een demonologie te onderwijzen. Hij kwam om het koninkrijk van God zichtbaar te maken — door daden van genezing, van bevrijding, van herstel. De mensen die als bezeten werden beschouwd, waren geen poorten voor kwade geesten, maar slachtoffers van onwetendheid, angst, trauma en ziekte. En Jezus ontmoette hen daar, op dat punt van lijden. Niet met correctie, maar met kracht. Niet met dogma, maar met liefde.

En zo laat het Nieuwe Testament ons geen geestenwereld zien vol demonen en monsters, maar een wereld waarin mensen lijden onder wat ze niet begrijpen. En een Redder die daar dwars doorheen kijkt, en zegt: “Sta op. Wees genezen. Ga in vrede.”

Wanneer de Leugen Leren Wordt

Als je eenmaal doorhebt dat het hele idee van demonische geesten in het Nieuwe Testament voortkomt uit culturele overlevering, uit Babylonische en Griekse invloeden, dan begin je het patroon te zien. Want het is niet zomaar een vergissing. Het is niet een klein theologisch misverstand dat per ongeluk is blijven hangen. Het is een systeem. Een opgebouwd bouwwerk van traditie, angst en vertaling — waar men vervolgens leerstellingen op is gaan bouwen.

En dat bouwwerk is tot op de dag van vandaag onaangetast gebleven in de meeste kerken.

Het idee dat demonen echte, persoonlijke, kwade geesten zijn die mensen kunnen binnengaan, die huizen kunnen verontreinigen, die territoriale macht hebben over landen en steden — dat is niet Bijbels. Dat is Babylonisch. Dat is Griekse filosofie vermengd met religieus bijgeloof. En het is in de Bijbel geplakt door vertalers die gevormd waren door de theologie van hun eigen tijd.

Want wat hebben we gezien?

In het Oude Testament komen er vier verzen voor waarin het woord “demonen” of “duivels” wordt gebruikt. In geen enkel van die verzen gaat het over geestelijke wezens. Het gaat over afgodsbeelden. Over geitenbeelden en kalveren. Over wat mensen hadden gemaakt en als god vereerden. En toch hebben vertalers ervoor gekozen om woorden als sāʿîr en šēd te vertalen als “devils” of “demonen”. Niet omdat dat de betekenis was, maar omdat het paste bij hun leer.

En dan komen we bij het Nieuwe Testament, waar woorden als daimonion gebruikt worden. En ook daar geldt: het woord betekent niet “een kwade geest” zoals wij dat nu verstaan. Het betekent: een geest, een macht, een energie, een invloed — in de Griekse cultuur. Niet in de Torah. Niet in de woorden van Mozes of de profeten. Maar in de religieuze beeldtaal van de heidenen.

En Jezus? Die gebruikte die woorden soms. Niet om ze goed te keuren, maar omdat Hij sprak tot mensen in hún beleving. In hún taal. Hij sprak van “demonen” omdat de mensen geloofden dat het demonen waren. Net zoals Hij sprak over de “zon op laten gaan” — terwijl we nu weten dat de zon niet opkomt, maar de aarde draait. Jezus kwam niet om hun astronomie te verbeteren. Hij kwam om hen te redden.

En zo ook met dit onderwerp.

Als Hij iemand genas die als bezeten werd beschouwd, dan sprak Hij in de taal die die persoon en zijn omgeving begrepen. Maar nergens onderwijst Hij een demonologie. Nergens geeft Hij uitleg over hoe demonen werken, waar ze vandaan komen, of hoe je ze moet herkennen. En nergens in de brieven van Paulus, Petrus, Johannes of Jakobus vinden we een systematische uitleg over het demonische rijk, zoals veel hedendaagse predikers dat wel doen.

Waarom niet?

Omdat het niet de leer van Christus is. Het is de leer van Babylon, vermengd met de angsten van mensen.

En toch is deze leer diepgeworteld geraakt in de kerk. Het is gaan lijken op waarheid. Het is gepreekt, gezongen, gebeden, uitgesproken, verfilmd, onderwezen, aangeprezen. Er zijn hele bedieningen ontstaan die draaien op demonologie. Mensen die zich “bevrijdingspastors” noemen. Die elke psychische klacht of geestelijke worsteling toeschrijven aan een demon. Die mensen wijs maken dat ze een geest van angst hebben. Of een geest van armoede. Of een geest van jaloezie. Of een geest van rebellie.

En als je maar genoeg gelooft in demonen, dan zie je ze overal.

Dat is het gevaar van een leugen die tot leer wordt verheven. Want het is niet alleen fout — het is schadelijk. Het berooft mensen van verantwoordelijkheid, van realiteit, van werkelijke genezing. Het vervangt trauma met een zondebok. Het vervangt therapie met exorcisme. Het vervangt waarheid met angst.

Maar Jezus zei: “De waarheid zal u vrijmaken.” En dat geldt ook hier. De waarheid is: die demonen waar je bang voor bent, zijn er niet. Ze zijn gemaakt van religieuze projectie en culturele overlevering. En zodra je dat ziet, begint de bevrijding pas echt.

De Discipelen Dreven Geen Demonen Uit

Als het idee van demonische bezetenheid werkelijk zo centraal was in het evangelie, als het echt een theologische hoeksteen was van Jezus’ bediening, dan zou je verwachten dat de discipelen er alles over leerden, dat Paulus het uitgebreid onderwees, dat de vroege kerk vol zat met bevrijdingsdiensten en demonologische doctrines. Maar dat zien we niet. Integendeel.

Kijk naar het boek Handelingen. Daarin lezen we het verslag van de eerste generatie christenen na Jezus’ hemelvaart. Als er ooit een tijd was waarin we concrete demonologie zouden verwachten, is het daar. Maar in plaats daarvan zien we een radicale focus op genezing, bekering, doop en discipelschap. Er zijn slechts een paar momenten waarop iets wordt genoemd wat in de vertalingen als “demonisch” wordt bestempeld, maar bij nadere bestudering blijkt ook daar dat het niet gaat om een theologische leer, maar om een beschrijving van een ervaring — binnen de context van die tijd.

Handelingen 8:6–7 “En de menigten hielden eensgezind aandachtig het woord in de gaten dat door Filippus gesproken werd, omdat zij luisterden en de tekenen zagen die hij deed. Want bij velen die onreine geesten hadden, gingen die eruit met grote stem, en vele verlamden en kreupelen werden genezen.”

Let op de formulering. “Onreine geesten” gaan eruit, maar er staat ook: “verlamden en kreupelen werden genezen.” Het wordt in één adem genoemd. Voor de mensen in die tijd was het hetzelfde. Een lichamelijk of geestelijk probleem werd gezien als het werk van een geest. Maar de schrijver legt de nadruk op genezing. Geen theologische uitleg, geen waarschuwing voor demonen, geen instructies over hoe je ze moet herkennen of verslaan.

En kijk eens naar Paulus. Hij schrijft dertien brieven. Brieven vol onderwijs over genade, over zonde, over het kruis, over de Geest, over het koninkrijk, over relaties, over aanbidding, over leiderschap. Maar nergens — werkelijk nergens — geeft hij een systematische uitleg over demonen. Hij waarschuwt voor valse leraren, voor vleeslijke begeerten, voor wetticisme, voor zonden van het hart, maar niet voor demonen die mensen binnengaan.

Efeze 6:12 wordt vaak aangehaald: “Want wij hebben de strijd niet tegen vlees en bloed, maar tegen overheden, tegen machten, tegen wereldbeheersers van de duisternis van deze eeuw, tegen geestelijke machten van het kwaad in de hemelse gewesten.” Maar wie goed leest, ziet dat Paulus hier spreekt over structuren. Over systemen. Over machten die zich uitdrukken in politieke, religieuze en culturele vormen. Niet over kleine onzichtbare geestjes die mensen overnemen. Niet over demonen in de klassieke zin. Dit zijn de machten van het Romeinse rijk. De krachten van ongerechtigheid die onderdrukking veroorzaken. Het kwaad in georganiseerde vorm. Niet als persoonlijke entiteiten, maar als ideologieën en instellingen die zich verzetten tegen het Koninkrijk van God.

En dat is een belangrijk onderscheid. Want als je het kwaad alleen maar ziet als iets dat in mensen rondspookt, dan mis je de werkelijke vijand: de structuren van onrecht, de machten van hebzucht, haat, angst en religieuze controle die hele samenlevingen in hun greep houden. Dat is waar Paulus tegen strijdt. Niet tegen demonen, maar tegen leugens. Tegen manipulatie. Tegen slavernij van denken en voelen.

Zelfs wanneer Paulus een meisje tegenkomt dat waarzeggerij bedrijft — het enige moment in Handelingen waar iemand letterlijk bevrijd wordt van een “geest” — wordt het niet gevolgd door onderwijs over hoe je dat moet doen. Het is een incident. Geen doctrine. Geen leer. En als gevolg daarvan worden Paulus en zijn metgezel gegeseld en gevangen gezet. Het lijkt erop dat de bevrijding vooral een confrontatie was met het economische systeem dat op uitbuiting draaide — niet met een demonisch rijk in de lucht.

Er is dus geen enkele reden om te denken dat de eerste gemeente leefde met dezelfde demonenvrees als veel kerken vandaag. Ze waren gefocust op vernieuwing van denken, gemeenschap, vergevingsgezindheid, liefde, en dienstbaarheid. Ze verkondigden geen demonologie. Ze preekten Christus.

En dat is het grote verschil.

De Geest van Angst

De moderne demonologie leeft van angst. Het draait niet om waarheid, niet om vrede, niet om het koninkrijk van God — het draait om een eindeloze stroom van geestelijke achterdocht, wantrouwen en spanning. Het hele systeem is gebouwd op het idee dat je voortdurend in gevaar bent. Gevaar voor bezetenheid. Gevaar voor besmetting. Gevaar voor het “openen van deuren”. Men spreekt over geesten van angst, van afwijzing, van armoede, van jaloezie, van rebellie, van trots, van verwarring — een eindeloze lijst van onzichtbare vijanden die zogenaamd huizen in mensen, gebouwen, voorwerpen of generatielijnen. Maar wat dit werkelijk doet, is mensen verslaafd maken aan een leven zonder rust. Want als je leert dat elke emotie, elke fout, elke gedachte, elke zonde, elk voorwerp in huis, elke familielijn een demonische invloed kan hebben, dan ben je nooit veilig. Nooit vrij. Nooit zeker van genade. Nooit gerustgesteld. Dan ben je geestelijk op de vlucht, constant bezig jezelf te scannen, je hart te doorzoeken, je huis te zuiveren, je voorouders te onderzoeken, je kinderen te beschermen tegen alles wat mogelijk een “haakje” kan zijn voor een demon.

En ondertussen noem je dat “geestelijke volwassenheid”. Ondertussen wordt het gepresenteerd als onderscheiding. Maar het is geen onderscheidingsvermogen. Het is paranoia. Religieuze angst, vermomd als openbaring. En wie profiteert daarvan? Niet de mens die lijdt. Niet de gelovige die bevrijding zoekt. Maar het systeem dat zichzelf onmisbaar maakt. De leiders die bevrijdingsbedieningen starten. Die zeggen dat zij speciale zalving hebben om demonen te herkennen, te benoemen, te binden, te breken. Ze maken zichzelf tot de poortwachters van jouw vrijheid. Ze leren je dat je hen nodig hebt, omdat jij het zelf niet ziet, niet weet, niet doorhebt wat er allemaal op onzichtbaar niveau aan de hand is. En zo creëert men afhankelijkheid. Geen vrijheid. Geen herstel. Geen vrede. Maar constante geestelijke onzekerheid, waarbij jij nooit zeker weet of je vrij bent. Er is altijd wel weer een demon die nog ergens zit. Altijd weer een wortel die je nog niet hebt blootgelegd. Altijd weer een gebied in je leven dat je nog niet onderworpen hebt. En dus blijf je terugkomen. Meer gebed, meer zalving, meer manifestatie, meer bevrijding — maar nooit genoeg.

En dat is het kenmerk van een leugen: dat het je nooit echt vrijmaakt.

2 Timotheüs 1:7 “Want God heeft ons niet gegeven een geest van vreesachtigheid, maar van kracht en liefde en bezonnenheid.”

De geest van angst is geen geest van God. Die drukt zich niet uit in rust, liefde en helderheid. Die houdt je gevangen in een geestelijke paniekmodus, waarin je je geloof baseert op wat je vreest, in plaats van op wat je weet. En zolang je dat systeem voedt, blijf je leven onder het juk van slavernij. Maar de waarheid is: Jezus heeft je vrijgemaakt. Niet symbolisch, niet gedeeltelijk, niet onder voorwaarden — volledig. Het kruis was genoeg. Het bloed was genoeg. Er is geen extra laag van bevrijding nodig van demonen die zogenaamd blijven hangen. Er is geen verborgen agenda van de duivel die nog niet doorbroken is. Er is geen generatielijn die sterker is dan het kruis. En er is geen geestelijke invloed die kan bestaan onder het zegel van de Heilige Geest.

Het idee dat jij als gelovige bezeten kunt raken, is een directe belediging van wat Christus heeft volbracht. Het is een ondermijning van de zekerheid die de Geest van adoptie je geeft. En het is een aanval op je identiteit als kind van God. Want wat voor vader zou toestaan dat zijn kinderen keer op keer worden overgenomen door onreine geesten, terwijl zij Hem aanroepen, Hem vertrouwen, Hem dienen? Het hele concept staat haaks op het evangelie van genade. En toch wordt het gepreekt. Verkocht. Verpakt in indrukwekkende termen als “innerlijke genezing” of “bevrijdingsbediening”. Maar wat het werkelijk is, is angst. Angst als leer. Angst als structuur. Angst als controlemechanisme. En zolang je dat niet ziet, blijf je erin gevangen.

Maar zodra je het doorziet, breekt het als glas. Want de waarheid is krachtiger dan elke leugen, en het licht is sterker dan elke schaduw. En die waarheid is dit: je bent vrij. Volledig. Door het werk van Jezus. Niet omdat je alle demonen hebt herkend, benoemd en verjaagd, maar omdat Hij alles heeft overwonnen. Geen enkele geest, macht of demon kan dat ongedaan maken. Geen vloek. Geen generatie. Geen trauma. Geen manifestatie. Alleen geloof in de waarheid maakt vrij. En die waarheid begint waar de angst eindigt.

Bevrijding Zonder Demonen

Wat als bevrijding niet betekent dat er iets uit je gehaald moet worden, maar dat er iets in je hersteld moet worden? Wat als genezing van de ziel niet begint met het uitdrijven van een geest, maar met het omarmen van waarheid? Wat als vrijheid niets te maken heeft met geestelijke strijd tegen entiteiten, maar alles met het loslaten van leugens die je klein houden, verwarren en verlammen? Dan staat de demonologie van vandaag in directe tegenstelling tot het evangelie van Christus. Want het evangelie zegt niet: “Jij moet bevrijd worden van wat jou beheerst.” Het zegt: “Jij bent bevrijd, omdat Hij alles heeft overwonnen.”

Er wordt vandaag gedaan alsof bevrijding een apart proces is. Alsof iemand wedergeboren kan zijn, gedoopt in water, vervuld met de Heilige Geest — en toch nog bezeten. Alsof je na je redding nog jaren onderweg bent naar vrijheid. Alsof er allerlei lagen moeten worden afgepeld voordat je werkelijk vrij bent. Maar dat is niet wat het evangelie leert. Het Nieuwe Testament leert dat bevrijding een gevolg is van geloof. Geen apart traject. Geen ritueel. Geen handoplegging. Geen manifestatie. Maar simpelweg: waarheid die landt in het hart.

Kolossenzen 1:13–14 “Hij heeft ons getrokken uit de macht van de duisternis en overgezet in het Koninkrijk van de Zoon van Zijn liefde, in Wie wij de verlossing hebben, door Zijn bloed, namelijk de vergeving van de zonden.”

Niet: “Hij zal ons trekken.” Niet: “Als je alles goed doet, komt het goed.” Niet: “Als je bevrijding zoekt, komt er misschien verlichting.” Nee. Hij heeft ons getrokken. Het is voltooid werk. En daarin ligt de sleutel. Het is de leugen die zegt dat je nog onder invloed bent. Het is de leugen die zegt dat je nog doorbroken moet worden, gereinigd, gezuiverd van demonen, innerlijke bindingen, geestelijke besmetting. Die leugen houdt mensen vast in een cyclus van zoeken zonder vinden. Van hopen zonder rust. Van vechten zonder overwinning. Want zolang je gelooft dat je nog niet vrij bent, leef je alsof het kruis tekortschiet. Maar het kruis schiet niet tekort. Jij bent vrij. Volledig. Door geloof, niet door manifestatie. Door genade, niet door prestatie. Door waarheid, niet door strijd.

En juist daarom is het zo gevaarlijk dat bevrijdingsbedieningen zijn gaan functioneren als geestelijke EHBO’s — plekken waar mensen komen om hun symptomen kwijt te raken, maar nooit genezen worden. Plekken waar iedere zonde wordt geïnterpreteerd als demonisch. Waar verslaving geen keuze is, maar een geest. Waar trauma geen litteken is, maar een open poort. Waar depressie geen gevolg is van pijn, maar een vloek. En dus word je niet geholpen om te verwerken, om te helen, om te leren leven in waarheid. Nee, je wordt doorgezaagd, geanalyseerd, bevraagd, met olie gezalfd, bestraft, bevrijd — en vaak met tijdelijke verlichting — maar nooit met blijvende vrede.

Want ware bevrijding is niet spectaculair. Ze is eenvoudig. Soms zo eenvoudig dat je haar mist omdat je iets groters verwacht. Maar God werkt niet altijd in het schudden van bergen of in het bulderen van stormen. Soms komt bevrijding in de stilte. In de zekerheid. In het besef dat je mag rusten. Dat je niks hoeft te bewijzen. Dat je niks hoeft te bevechten. Dat je niks meer hoeft los te maken, vast te zetten, te verbreken of te annuleren. Dat het kruis alles heeft gedaan wat nodig was. En dat jouw enige opdracht is: geloven wat Hij heeft gezegd.

Dat is bevrijding. En die heeft geen demon nodig.

De Leugen is een Leer geworden

Het meest verraderlijke aan religieuze leugens is dat ze zich vermommen als openbaring. Ze komen niet binnen via de voordeur, als een grove aanval op de waarheid. Ze sluipen binnen door bijbelteksten uit hun context te trekken, door angst te mengen met ervaring, door verwarring te verpakken als geestelijk inzicht. En voordat je het weet, is er een complete leer gebouwd op één incident, één beleving, één menselijke interpretatie. De demonologie die vandaag door kerken, bedieningen en bijbelscholen verspreid wordt, is geen Bijbelse leer — het is een religieuze constructie die haar kracht ontleent aan herhaling, niet aan waarheid.

Want wat zien we keer op keer? Iemand maakt iets mee. Een manifestatie. Een ervaring. Een situatie die ze niet kunnen verklaren. En in plaats van dat ze zoeken naar waarheid, zoeken ze naar een geestelijke verklaring die past bij hun ervaring. En als die verklaring maar vaak genoeg herhaald wordt, wordt het vanzelf waarheid in hun systeem. Zo ontstaat er een leer over “geesten van armoede”, terwijl armoede een sociaal, economisch en systemisch probleem is. Er ontstaat een leer over “geesten van angst”, terwijl angst een menselijke emotie is, vaak geworteld in ervaringen van afwijzing, verlies of trauma. Er ontstaat een leer over “geesten van verslaving”, terwijl verslaving een complex samenspel is van keuzes, biologie, emotionele pijn en context. Maar het past in het plaatje. Het klinkt geestelijk. Het biedt een verklaring. En bovenal: het geeft leiders macht over mensen. Want als jouw probleem een demon is, heb jij iemand nodig die die demon kan uitdrijven. En zo ontstaat er een subtiele vorm van geestelijke afhankelijkheid, waarin leiders onmisbaar worden en gelovigen zichzelf als voortdurend kwetsbaar zien.

En dat is exact wat Jezus kwam verbreken.

Marcus 9:23 “Als u kunt geloven, alle dingen zijn mogelijk voor wie gelooft.”

Geen voetnoot. Geen uitzondering voor demonen. Geen extra laag voor bevrijding. Geen tussenkomst van een speciaal gezalfde bedienaar. Alleen geloof. Alleen Jezus. Alleen waarheid. En dat is waarom deze leer zo gevaarlijk is: omdat het mensen afleidt van de eenvoud van het evangelie. Omdat het mensen terugbrengt onder een juk van angst, onzekerheid en prestatie. Omdat het mensen leert dat ze nooit zeker kunnen zijn van hun vrijheid. Altijd is er wel een open deur. Altijd is er wel iets dat nog “vastzit”. En zo worden gelovigen als gevangenen behandeld, zelfs na hun verlossing.

Maar wat zegt Jezus?

Johannes 8:36 “Als dan de Zoon u vrijgemaakt heeft, zult u werkelijk vrij zijn.”

Niet tijdelijk. Niet symbolisch. Niet onder voorwaarden. Werkelijk vrij. Dat betekent: geen demon. Geen binding. Geen vloek. Geen verborgen agenda van de vijand. Alleen vrijheid. Alleen waarheid. Alleen Christus.

En elke leer die dat betwijfelt, die daar voorwaarden aan stelt, die daar lagen aan toevoegt — is geen evangelie. Het is een ander evangelie. Het is een religieus systeem dat mensen klein houdt, bang maakt, afhankelijk houdt van leiders en rituelen. En het is tijd dat we dat systeem afbreken. Niet voorzichtig. Niet stapsgewijs. Maar radicaal. Zoals Jezus tafels omvergooide in de tempel, zo moeten ook wij de tafels van demonologische leugen omgooien in de kerk. Want het huis van God is geen bezeten plaats. Het is een plek van vrede. Van rust. Van waarheid. Van genade.

En waar de Geest van de Heer is, daar is geen angst. Daar is vrijheid. Volledig. Voor altijd.

Het Evangelie van Vrijheid of het Evangelie van Angst

Er bestaan in de praktijk twee evangeliën binnen de kerk: het evangelie van vrijheid, zoals Jezus het bracht — en het evangelie van angst, zoals het in veel kringen wordt gepreekt. Het eerste maakt vrij, het tweede bindt. Het eerste leidt tot vrede, het tweede tot onrust. Het eerste opent de deur naar relatie met God, het tweede houdt je bezig met eindeloze strijd tegen vijanden die nergens in het Nieuwe Verbond worden genoemd als bedreiging voor de gelovige.

Het evangelie van vrijheid zegt: Het is volbracht. Het evangelie van angst zegt: Er is nog iets mis. Het evangelie van vrijheid zegt: Je bent in Christus volledig nieuw. Het evangelie van angst zegt: Er zitten nog dingen vast uit je verleden. Het evangelie van vrijheid zegt: Je hoeft niet te vechten, je mag rusten. Het evangelie van angst zegt: Je moet constant alert zijn voor aanvallen van demonen, vloeken, geestelijke machten en open deuren.

Maar Jezus sprak nooit zo. Hij leefde zelf in absolute rust. Hij wist wie Hij was. Hij wandelde in autoriteit, niet door strijd, maar door identiteit. En dat is wat Hij ook aan ons gaf. Geen formule. Geen ritueel. Geen eindeloos traject van bevrijding, reiniging, genezing en bescherming. Nee — identiteit. Adoptie. Vrede. Zonen en dochters, geen soldaten in een geestelijke burgeroorlog.

En dat is wat het evangelie werkelijk is: een goed bericht. Niet een strijdplan tegen duisternis. Niet een angstcampagne tegen demonen. Niet een survivalgids vol waarschuwingen en gevaren. Het is de blijde boodschap dat het rijk van de duisternis geen grip meer heeft. Niet op je hart, niet op je hoofd, niet op je huis, niet op je familie. Niet omdat jij sterk bent. Niet omdat jij gebeden hebt. Niet omdat jij de juiste geestelijke strijd hebt gevoerd. Maar omdat Jezus overwonnen heeft — voor eens en altijd.

Kolossenzen 2:15 “Hij heeft de overheden en de machten ontwapend, die openlijk te schande gemaakt en daardoor over hen getriomfeerd.”

Wat nog rest, is de echo van een overwonnen vijand. Een fluistering. Een leugen. Een oude stem die zegt: Je bent nog niet vrij. Er zit nog iets vast. Je moet nog iets loslaten. Je moet nog iets verbreken. En zolang je naar die stem luistert, leef je alsof Christus nog niet gestorven is. Alsof de overwinning nog niet behaald is. Alsof jij nog moet afmaken wat Hij begonnen is.

Maar dat is niet het evangelie. Dat is de leugen. De subtiele, religieuze, met bijbelteksten ingekapselde leugen die mensen aan het werk zet voor iets wat ze al bezitten. Zoals de oudste zoon in de gelijkenis van de verloren zoon, die al die tijd dacht dat hij zich moest bewijzen — terwijl alles van de vader al van hem was. Zo ook leven miljoenen gelovigen vandaag als slaven in het huis van de Vader. Bang voor demonische besmetting. Bang voor zonde, voor stemmen, voor invloeden van buitenaf. En ondertussen vergeten ze dat hun Vader hen allang omarmd heeft. Dat ze zijn aangenomen, gereinigd, geheiligd, verzegeld, geliefd.

Wat je gelooft, bepaalt hoe je leeft. Als je gelooft dat je voortdurend in gevaar bent, leef je in zelfbescherming, achterdocht, onrust. Maar als je gelooft dat je veilig bent in Christus, dan komt er rust. Vrede. Vrijheid. Dan zie je dat het werk van Jezus niet alleen iets is om over te zingen op zondag, maar een levende werkelijkheid die je elke dag mag dragen als een mantel. Niet uit angst, maar uit vertrouwen. Niet omdat er iets moet worden afgewend, maar omdat alles al is volbracht.

En dat is het echte evangelie.

De Stilte van Jezus

Als demonische geesten werkelijk zo’n centrale rol zouden spelen in het geestelijke leven van mensen, waarom sprak Jezus er dan zo weinig over? Waarom gaf Hij zijn discipelen dan geen uitgebreide lessen over hun oorsprong, hun werking, hun namen, hun hiërarchie? Waarom vinden we nergens in de Bergrede een waarschuwing voor demonische besmetting, geen hoofdstuk in Johannes over het afsluiten van geestelijke deuren, geen onderwijs in Lukas over het herkennen van demonische invloeden in je bloedlijn?

Jezus sprak meer over mosterdzaad dan over demonen.

En als Hij al sprak over bevrijding, dan was het nooit met nadruk op manifestatie of strijd, maar met nadruk op geloof. Hij zei niet: “Gij zult bevrijd worden als je lang genoeg strijdt.” Hij zei: “Uw geloof heeft u behouden.” Hij zei niet: “Ga naar een bevrijdingsbediening.” Hij zei: “Zondig niet meer.” Hij zei niet: “U moet een geest van angst breken.” Hij zei: “Vrees niet.”

Jezus leefde niet in angst. Hij leerde zijn discipelen ook geen angst. Hij maakte geen handboek demonologie. Hij riep geen bevrijdingspastors aan. Hij richtte geen sessies in met begeleiders, zalfolie, emmers en manifestatie-experts. Hij kwam niet om mensen van entiteiten te verlossen, maar van leugens. En dat is precies wat Hij deed: waarheid brengen. Licht brengen. Want waar waarheid binnenkomt, moet duisternis wijken.

Johannes 1:5 “En het licht schijnt in de duisternis, en de duisternis heeft het niet gegrepen.”

Daar ligt het verschil. Jezus kwam niet met een cursus geestenherkenning. Hij kwam met licht. En dat licht openbaart. Niet demonen, maar waarheid. Niet structuren van onzichtbare machten, maar structuren van leugen en religie. Hij confronteerde niet de “geest van overspel”, maar de religieuze hypocrisie van farizeeën. Hij sprak niet over de demon van hebzucht, maar over de verleiding van rijkdom. Hij benoemde geen geest van trots, maar ontmaskerde het hartenmotief van eerzuchtige leiders. Alles wat Jezus deed, was mensgericht. Zielgericht. Waarheidsgericht. Hij keek dwars door het uiterlijk heen, en sprak tot het hart. Niet in angst. Niet in drama. Maar met de zachte, scherpe kracht van waarheid.

En dat is het stille getuigenis van Jezus tegen de moderne demonologie: Hij sprak er niet over zoals wij erover spreken. Hij maakte het niet tot hoofdzaak. Hij gaf het geen podium. Hij bracht geen onrust, maar rust. En dat is exact wat ware bevrijding is: niet een demonstratie van macht, maar een openbaring van genade.

Vandaag de dag is het vaak andersom. We zien een demon achter elke struik, in elke zonde, in elke zwakte. Maar Jezus zag geen demon. Hij zag de mens. Hij zag het kind dat verstopt zat achter gedrag. Hij zag de pijn die verscholen lag onder woede. Hij zag het trauma achter de stemmen. En Hij bracht niet strijd, maar herstel. Niet angst, maar identiteit. Niet manifestatie, maar vrede.

Daarom is de stilte van Jezus over demonologie oorverdovend. Want juist in wat Hij niet zei, laat Hij zien wat echt belangrijk is. En wat niet.

En de kerk zou goed doen die stilte weer te leren horen.

Gevaarlijk Bijgeloof met een Christelijk Jasje

Wat ooit begon als een poging om onverklaarbare verschijnselen te begrijpen, is uitgegroeid tot een complex systeem van christelijk bijgeloof — een bouwwerk van leerstellingen over demonische machten dat in niets meer lijkt op wat Jezus leerde. Vandaag worden mensen wijsgemaakt dat ze bezeten kunnen raken door een geest van angst, van armoede, van afwijzing, van verslaving, van lust, van controle, van afleiding. Elk menselijk probleem, elke zonde, elke worsteling wordt gekoppeld aan een demon. En het gevolg is dat mensen ophouden met verantwoordelijkheid nemen en gaan geloven dat ze slachtoffer zijn van geestelijke entiteiten die hen binnengedrongen zijn, soms zonder dat ze het weten.

Het klinkt geestelijk, het lijkt Bijbels, het wordt ondersteund met losse teksten — maar het is gevaarlijk bijgeloof. Bijgeloof dat mensen klein houdt. Bijgeloof dat schuld verschuift naar buiten, in plaats van naar binnen. Want als mijn zonde niet voortkomt uit mijn hart, maar uit een demon, dan hoef ik me niet te bekeren — ik hoef alleen maar bevrijd te worden. Dan hoef ik mijn denken niet te vernieuwen, ik hoef alleen maar iemand te vinden die “de juiste autoriteit” heeft om voor me te bidden. En zo wordt het evangelie gereduceerd tot een soort geestelijke EHBO, waarin het werk van Jezus ondergeschikt wordt aan menselijke rituelen.

Maar dat is niet hoe Jezus met mensen omging. Hij confronteerde mensen met hun eigen hart, hun eigen keuze, hun eigen geloof. Hij vroeg: “Geloof je dat Ik dit kan doen?” Hij zei: “Ga heen, zondig niet meer.” Hij zei: “Uw geloof heeft u behouden.” Hij deed geen onderzoek naar hun bloedlijn, Hij stelde geen vragen over occulte praktijken van hun overgrootouders, Hij vroeg niet of ze open deuren hadden in hun huis of muziek hadden geluisterd die demonisch besmet zou kunnen zijn. Hij bracht geen angst, maar autoriteit. Hij bracht geen achterdocht, maar vertrouwen. Hij bracht geen afhankelijkheid, maar volwassenheid.

Bijgeloof groeit altijd daar waar waarheid ontbreekt. En de moderne demonologie heeft die leegte gevuld met een systeem dat gebaseerd is op angst, controle, subjectieve ervaringen en theologisch knip- en plakwerk. Men citeert teksten uit het Oude Testament alsof Jezus nooit gestorven is. Men haalt symboliek door elkaar met doctrine. Men baseert hele leerstellingen op één enkele gebeurtenis, zonder zich af te vragen wat de bredere boodschap is. En men vergeet dat het evangelie geen verdiepte versie is van het Oude Verbond, maar een volledige breuk met het systeem van schaduw en angst.

Galaten 5:1 “Sta dan vast in de vrijheid waarmee Christus ons vrijgemaakt heeft, en laat u niet weer met een slavenjuk belasten.”

Wat vandaag gepresenteerd wordt als geestelijke diepgang, is vaak niets meer dan een nieuw slavenjuk. Een complex systeem van regels, gebeden, symbolen en verboden waarmee men zichzelf en anderen in de gaten moet houden, op zoek naar demonische invloeden. Maar wat men mist, is rust. Vrede. Vertrouwen. En bovenal: Christus.

Want in Hem woont de volheid. In Hem is alles reeds gegeven. In Hem is geen plaats meer voor angst. In Hem hoef je geen binding te verbreken, want Hij heeft gebonden. In Hem hoef je geen demonen te binden, want Hij heeft overwonnen. In Hem hoef je niet op te klimmen naar bevrijding, want Hij heeft je uit de duisternis getrokken. Alles wat je moet weten, alles wat je moet geloven, alles wat je nodig hebt, is al vervuld — in Hem.

En daarom is het tijd dat het bijgeloof uit het huis van God verdwijnt. Niet voorzichtig. Niet met compromissen. Maar radicaal, zoals Jezus de tempel reinigde. Want God is niet de auteur van verwarring. En het evangelie is geen mengsel van waarheid en bijgeloof. Het is goed nieuws. Eenvoudig. Krachtig. Volmaakt. En vooral: vrij van angst.

De Schijn van Kracht, de Afwezigheid van Liefde

Er zijn weinig dingen die zo indrukwekkend kunnen lijken als een dienst waar demonen “uitgedreven” worden. De stemverheffingen, de manifestaties, het zweten, het geschreeuw, de mensen die op de grond vallen — het heeft alle uiterlijkheden van geestelijke autoriteit. Maar uiterlijkheid zegt niets. Want kracht zonder liefde is leeg. En wat vaak gepresenteerd wordt als bevrijding, is in werkelijkheid geestelijk spektakel — een show waar angst en verwarring de hoofdrol spelen en waar de menselijke ziel wordt gereduceerd tot een strijdtoneel.

En het tragische is: mensen geloven dat dit normaal is. Ze geloven dat ware vrijheid pas komt na een heftig proces van manifestatie. Dat genezing pas intreedt nadat de demon heeft geschreeuwd, gehuild, gevochten, gevallen. En als er geen manifestatie is, wordt er getwijfeld aan de ernst van het probleem, aan de oprechtheid van de gelovige, of aan de “zalving” van de spreker. Zo ontstaat een cultuur waarin sensatie gelijkstaat aan bevrijding en waar stilte en rust worden gezien als oppervlakkigheid of ongeloof.

Maar de Bijbel laat iets totaal anders zien.

1 Korinthe 13:2 “En al zou ik de gave van profetie hebben, en alle geheimenissen weten, en alle kennis bezitten, en al zou ik al het geloof hebben zodat ik bergen kon verzetten, maar ik had de liefde niet, ik was niets.”

Niets.

Dus al zou je alle demonen kunnen benoemen, herkennen, binden en uitwerpen — als er geen liefde is, als er geen vrede is, als er geen echte verbinding is tussen hart en waarheid, dan is het niets. Dan is het religie in zijn luidruchtigste vorm. Dan is het vroomheid zonder vrucht. En vrucht is wat Jezus zoekt, niet vorm. Niet manifestatie. Niet show. Niet volume. Maar vrucht.

En wat is die vrucht?

Liefde. Vreugde. Vrede. Geduld. Vriendelijkheid. Goedheid. Geloof. Zachtmoedigheid. Zelfbeheersing.

Niet: manifestaties. Niet: manifestatie-rapportages. Niet: hoeveel mensen op de grond lagen. Niet: hoeveel minuten iemand heeft geschreeuwd. Maar: vrucht.

De demonologie van vandaag laat vaak geen vrucht na. Ze laat leegte na. Mensen voelen zich opgelucht, maar niet vernieuwd. Bevrijd, maar niet genezen. Ze gaan van sessie naar sessie, van aanraking naar aanraking, van manifestatie naar manifestatie, maar de diepere wortels blijven intact. De leugen blijft onaangeraakt. De overtuiging dat er “iets in mij zit wat eruit moet” blijft in stand. En zolang die overtuiging blijft, komt er geen rust. Geen vrede. Geen zekerheid.

Maar Jezus kwam niet om mensen in een eindeloze cyclus van geestelijke behandeling te houden. Hij kwam om mensen vrij te maken. Écht vrij. En echte vrijheid is niet luid, niet dramatisch, niet heftig. Het is stil. Vredig. Vol vertrouwen. Echte vrijheid is weten: ik ben niet in gevaar. Ik ben thuis. Ik ben geborgen in Christus, en niets kan mij scheiden van Zijn liefde.

Romeinen 8:38–39 “Want ik ben ervan overtuigd dat noch dood, noch leven, noch engelen, noch overheden, noch krachten, noch tegenwoordige, noch toekomstige dingen, noch hoogte, noch diepte, noch enig ander schepsel ons zal kunnen scheiden van de liefde van God in Christus Jezus, onze Heere.”

Geen demon, geen vloek, geen macht. Niets. En dus is de vraag niet: “Hoe kom ik van deze demon af?” De vraag is: “Durf ik te geloven dat ik al vrij ben?” Want dat geloof — dát is de ware bevrijding. En liefde is het bewijs.

De Valse Taal van Geestelijke Strijd

Een van de meest misbruikte concepten binnen de moderne demonologie is het idee van “geestelijke strijd”. Het wordt verkocht als een noodzakelijke, dagelijkse oorlog die elke gelovige moet voeren tegen een onzichtbaar leger van demonen, territoriale machten, generatielijnen, vloeken, geesten van verwarring, manipulatie, angst, controle en weet ik wat nog meer. En met deze oorlog komt een complete terminologie: binden, verbreken, afsluiten, terugsturen naar de afzender, onder het bloed brengen, geestelijke wapens gebruiken, muren van bescherming bouwen, profetische verklaringen doen, demonische contracten annuleren. Het klinkt indrukwekkend. Het klinkt vroom. Het klinkt als diepe openbaring. Maar in werkelijkheid is het vaak geestelijke fictie, gebaseerd op menselijke beleving, vermengd met symboliek, maar nauwelijks verankerd in het evangelie.

Want als geestelijke strijd werkelijk zo belangrijk is — als de christen werkelijk elke dag op moet staan en urenlang demonen moet binden om te overleven — waarom onderwees Jezus het dan niet expliciet? Waarom legde Hij het zijn discipelen niet uit in heldere bewoordingen? Waarom lezen we geen brieven van Paulus waarin hij uitlegt hoe je territoriale machten moet identificeren, demonische netwerken moet platleggen of bloedlijnen moet reinigen? Waarom wordt het nergens systematisch uitgelegd?

Omdat het geen centrale leer is. Het is een gevolg van een misverstaan begrip van teksten als Efeze 6, waar Paulus spreekt over de geestelijke wapenrusting. En zelfs daar spreekt hij niet over strijd tegen persoonlijke demonen. Hij spreekt over systemen. Over machten die opereren in structuren. Hij noemt “de wereldbeheersers van de duisternis van deze eeuw”. Geen geesten van lust of angst of afwijzing — maar ideologieën, structuren, invloeden die mensen collectief vasthouden in leugen. En wat is het wapen daartegen? Geen bezweringsformule. Geen olie of zout of proclamatie. Het wapen is: waarheid, gerechtigheid, het evangelie van vrede, geloof, het Woord van God, en gebed.

Efeze 6:13–17 “Neem daarom de hele wapenrusting van God aan, opdat u weerstand kunt bieden in de dag van het kwaad en, na alles gedaan te hebben, stand kunt houden. Houd dan stand, uw middel omgord met de waarheid, bekleed met het borstharnas van de gerechtigheid, de voeten geschoeid met de bereidheid van het evangelie van de vrede; neem bovenal het schild van het geloof op, waarmee u alle vurige pijlen van de boze zult kunnen uitblussen. En neem de helm van de zaligheid en het zwaard van de Geest – dat is Gods Woord.”

Geen enkele vermelding van demonen die mensen bezetten. Geen enkele oproep om ze bij naam te noemen. Geen enkele instructie om ze te binden of “terug te sturen naar de afzender”. Wat Paulus onderwijst, is standhouden in waarheid. Niet strijden in angst.

Maar wat veel mensen vandaag geleerd wordt, is geen standhouden. Het is vechten zonder eindpunt. Het is een geestelijke tredmolen: je beweegt constant, je spreekt, proclameert, bidt, bindt, breekt, en toch blijf je op dezelfde plek. Want de strijd is nooit klaar. Er is altijd een nieuwe demon. Een nieuwe aanval. Een nieuwe droom die “iets betekent”. Een nieuwe profetie die “opgevolgd” moet worden. En zo raakt de gelovige uitgeput. Niet opgebouwd. Niet sterk gemaakt. Niet gerustgesteld. Maar moe. Bang. En afhankelijk van “diep geestelijke mensen” die voor hen kunnen strijden.

En dat is precies het tegenovergestelde van wat Jezus kwam brengen.

Jezus zei niet: “Kom tot Mij, en Ik leer u strijden.”
Hij zei: “Kom tot Mij, en Ik zal u rust geven.”

Mattheüs 11:28–30 “Kom naar Mij toe, allen die vermoeid en belast zijn, en Ik zal u rust geven. Neem Mijn juk op u en leer van Mij, want Ik ben zachtmoedig en nederig van hart; en u zult rust vinden voor uw ziel; want Mijn juk is zacht en Mijn last is licht.”

Dat is de geestelijke realiteit van het evangelie: rust. Geen oorlog. Geen paniek. Geen wantrouwen. Geen eindeloze bezweringen. Maar rust — niet omdat er niets is wat je zou kunnen bestrijden, maar omdat Hij al heeft overwonnen. De strijd is niet jouw verantwoordelijkheid. De overwinning is jouw erfenis.

En dat is het grote verschil tussen waarheid en religieuze leugen: waarheid maakt vrij. Leugen bindt. Waarheid brengt rust. Leugen maakt moe. Waarheid geeft zekerheid. Leugen geeft twijfel.

Het is tijd dat we de taal van de religieuze strijdtaal laten vallen, en leren spreken zoals Jezus sprak: met autoriteit, zonder angst. In rust, zonder spektakel. In liefde, zonder opsmuk.

De Afleiding van de Werkelijkheid

Wat misschien wel het meest schrijnende gevolg is van de demonologie die vandaag onder gelovigen wordt gepreekt, is dat het mensen afleidt van wat werkelijk speelt. In plaats van introspectie, krijgen ze projectie. In plaats van confrontatie met hun hart, krijgen ze een zondebok buiten zichzelf. In plaats van verantwoordelijkheid, krijgen ze excuus. En zo blijft de kern van wat hen werkelijk gevangen houdt onaangeraakt — want men kijkt de verkeerde kant op.

Een vrouw worstelt met angst, en in plaats van dat iemand haar helpt om te ontdekken waar het is ontstaan, wat de oorzaak is, wat er in haar verhaal zit, wordt er gezegd: “Het is een geest van angst.”

Een man worstelt met pornoverslaving, en in plaats van dat iemand met hem in gesprek gaat over identiteit, intimiteit, hechting, schaamte en trauma, wordt er gezegd: “Het is een geest van lust.”

Een jongere voelt zich afgewezen, onzichtbaar, onzeker, en in plaats van dat iemand hem helpt om zijn waarde te ontdekken in Christus, wordt er gebeden tegen een geest van afwijzing.

En zo blijft het hart gesloten.

Want als alles een demon is, hoef je niet naar binnen te kijken. Dan hoef je niet te verwerken, niet te vergeven, niet te genezen. Dan hoef je niet stil te worden en naar binnen te keren. Dan hoef je niet de confrontatie aan te gaan met je eigen wonden, je eigen overtuigingen, je eigen patronen. Je hoeft alleen maar iemand te vinden die hard genoeg tegen dat ding kan schreeuwen, en hopelijk is het dan weg.

Maar innerlijke genezing gebeurt niet door schreeuwen.

Innerlijke genezing gebeurt door waarheid. Door liefde. Door kwetsbaarheid. Door veiligheid. Door het werk van de Heilige Geest, die niet komt met geweld, maar als een duif. Als een zachte stem. Als een warme hand op een gebroken plek. Hij schreeuwt niet. Hij forceert niet. Hij brandmerkt je niet met olie, handoplegging en emmers. Hij nodigt uit. Hij opent. Hij geneest. Hij herstelt — in rust.

Jesaja 30:15 “Want zo zegt de Heere Heere, de Heilige van Israël: In rust en in vertrouwen zult u verlost worden; in stilheid en in hoop zal uw kracht zijn.”

Maar dat is precies wat de demonologie van vandaag mensen ontneemt. Rust. Stilte. Hoop. Vertrouwen. Alles wordt een strijd. Alles wordt een gevaar. Alles wordt een oorzaak voor onrust. En zo blijven mensen in beweging, maar nooit in rust. Ze blijven zoeken, maar nooit vinden. Ze blijven vechten, maar nooit overwinnen. En het hart blijft onveranderd, want de focus ligt steeds ergens anders. Op een geest. Op een macht. Op een beïnvloeding. Maar nooit op de kern: waarheid.

En zolang mensen geloven dat het probleem buiten henzelf zit, zal er nooit ware genezing komen. Want echte vrijheid begint met verantwoordelijkheid. Met de erkenning: Dit is mijn hart. Mijn verhaal. Mijn pijn. Mijn wonden. Mijn keuzes. En daar, in die erkenning, begint het werk van de Geest. Niet om een demon eruit te trekken, maar om waarheid binnen te brengen. Om vrede te herstellen. Om de leugen te vervangen met liefde.

Want wat mensen gevangen houdt, is geen demon. Het is een overtuiging. Een diepe, ingesleten leugen over wie ze zijn, over wie God is, over hun waarde, hun toekomst, hun veiligheid. En die leugen maakt ruimte voor angst, controle, verslaving, rebellie, trots, afwijzing — niet omdat die dingen demonen zijn, maar omdat het menselijke reacties zijn op gebrokenheid. En Jezus kwam om die gebrokenheid te helen, niet om het te benoemen als bezetenheid.

Daarom is dit geen theologisch detail. Het is een menselijke crisis. Want zolang wij leugens blijven labelen als geesten, blijven mensen die waarheid nodig hebben in duisternis leven. En dat mag niet. Niet als we werkelijk het evangelie kennen. Niet als we werkelijk de Geest van Christus hebben ontvangen. Niet als we werkelijk geloven dat het kruis genoeg was.

Want het was genoeg.

De Zonde wordt Niet Verdreven, maar Vergeven

Wat veel mensen vandaag niet meer begrijpen, is dat het evangelie gaat over vergeving, niet over verdrijving. Jezus kwam niet om ons te leren hoe we demonen uit elkaar moeten trekken, maar om te laten zien hoe vergeving de kracht van zonde en dood breekt. Hij kwam niet met formules voor bevrijding, maar met een weg naar het hart van de Vader — een weg die geplaveid is met genade, niet met strijd. En dat is waar de demonologie van vandaag volledig ontspoort: het maakt van zonde een demonische macht die moet worden uitgedreven, in plaats van iets waarvoor genade is gegeven.

En dat is gevaarlijk.

Want zodra je de zonde verplaatst van het hart naar een geest, verschuif je ook de oplossing. Dan hoeft een mens zich niet meer te bekeren, maar alleen bevrijd te worden. Dan is er geen confrontatie met schuld, alleen een sessie om het “ding” eruit te halen. En zo verdwijnt de kern van het evangelie: de oproep tot bekering. Het diepe werk van de Geest in het hart. De uitnodiging tot een leven van overgave, zelfverloochening, gehoorzaamheid en genade.

Maar Jezus kwam juist om de zonde te dragen, niet om ze als demon te verplaatsen naar iets anders. Hij werd voor ons tot zonde gemaakt, opdat wij zouden worden tot gerechtigheid in Hem. Hij stierf niet om ons te leren hoe we demonen moesten binden, maar om ons voor eens en voor altijd te verzoenen met God. En dat gebeurt niet door geschreeuw, manifestatie of bevrijding — het gebeurt door geloof.

2 Korinthe 5:21 “Want Hem Die geen zonde gekend heeft, heeft Hij voor ons tot zonde gemaakt, opdat wij zouden worden gerechtigheid van God in Hem.”

De demonologie die vandaag de ronde doet, is in essentie een vorm van wetticisme. Ze draait om reinheid, zuiverheid, geestelijke inspectie. Ze vraagt je voortdurend: is er nog iets open? Is er nog een haakje? Heb je iets gemist? Is er iets onrein in je huis, in je familie, in je hart? En zo wordt de gelovige gevangen in een eindeloos proces van zelfonderzoek, zonder ooit bij de genadetroon te komen. Men durft niet te rusten in vergeving, want misschien is het nog niet compleet. Misschien is er nog iets wat roert. Misschien is er nog een demon achtergebleven.

En zo wordt zonde niet vergeven, maar verdacht gemaakt. En in plaats van dat mensen leren om in het licht te komen, leren ze om in het duister te speuren naar geesten. Maar zonde wordt niet bestreden met spiritual warfare. Zonde wordt niet aangepakt met proclamaties. Zonde wordt niet uitgedreven met olie. Zonde wordt vergeven door het bloed van Jezus. En dat is genoeg.

1 Johannes 1:7 “Maar als wij in het licht wandelen, zoals Hij in het licht is, hebben wij gemeenschap met elkaar, en het bloed van Jezus Christus, Zijn Zoon, reinigt ons van alle zonde.”

Alle zonde. Niet sommige. Niet alleen die zonden die niet door demonen veroorzaakt worden. Niet alleen die zonden waarvoor nog geen innerlijke genezing nodig is. Nee — alle zonde. En dat betekent dat ook verslaving, lust, trots, afwijzing, angst, boosheid, haat, controle, manipulatie, zelfhaat — al die dingen — gereinigd worden door Zijn bloed. Niet door bevrijding. Niet door een sessie. Maar door geloof in het volbrachte werk van het kruis.

Dat is de kracht van het evangelie.

En dat is waarom het zo gevaarlijk is om alles als demonisch te bestempelen. Want zodra je dat doet, ondermijn je het evangelie zelf. Je maakt van het kruis een tussenstap, niet het eindpunt. Je zegt eigenlijk: “Ja, Jezus is gestorven, maar je moet nog wel bevrijd worden van deze geest.” En zo wordt de verzoening een voorwaardelijk proces. Zo wordt genade een eerste stap, maar geen eindstation.

En dat is een leugen.

Want Jezus zei niet: “Het is begonnen.”
Hij zei: “Het is volbracht.”

Johannes 19:30 “Toen Jezus dan de zure wijn genomen had, zei Hij: Het is volbracht! En Hij boog het hoofd en gaf de geest.”

Daar eindigde de strijd. Niet in een bevrijdingssessie. Niet in een gebedsruimte. Niet bij een profetische bediening. Daar — aan het kruis — werd alles gedragen. Alles verzoend. Alles gereinigd. Alles gebroken. Alles hersteld. En wat overblijft, is geloof. Niet strijd. Niet angst. Niet achterdocht. Niet innerlijke analyse. Alleen geloof. In Hem. In wat Hij heeft gedaan. In wie Hij is. In wat Hij zegt.

En dát is genoeg.

Wanneer de Kerk de Rol van de Geest Overneemt

Er is een stille verschuiving gaande in delen van de kerk, een beweging die vaak niet opvalt omdat ze verpakt is in geestelijke taal, maar die in werkelijkheid de rol van de Heilige Geest overneemt. En die verschuiving begint bij de demonologie. Want als je eenmaal gelooft dat bevrijding het werk is van een mens — van een pastor, profeet of spreker — dan heb je feitelijk de troon van de Geest vervangen door de stoel van een bedienaar. Dan wordt menselijke activiteit heilig verklaard. Dan wordt het menselijke oordeel de stem van God. Dan worden menselijke handelingen de poort naar vrijheid.

Maar dat is niet het werk van de Geest.

De Geest van God werkt niet via machtsstructuren, platforms en microfoons. Hij werkt in het verborgene, in het hart, in stilte. En bovenal: Hij is zelfstandig. Hij heeft geen mensen nodig om een demon te binden. Hij heeft geen rituelen nodig om een mens vrij te maken. Hij heeft geen olie, geen vlaggen, geen proclamaties nodig om waarheid te brengen. Hij is waarheid. En waar Hij werkt, komt licht. En waar licht komt, moet de duisternis wijken.

Maar wat er vandaag vaak gebeurt in bevrijdingsdiensten, is het tegenovergestelde. In plaats van dat de Geest spreekt, spreekt de leider. In plaats van dat de Geest leidt, leidt de liturgie van bevrijding. En mensen leren af te wachten, te gehoorzamen, stil te zijn, zich te onderwerpen — niet aan God, maar aan de structuur van een bediening. En wie vragen stelt, wie nadenkt, wie nuance wil, wordt al snel gezien als “ongeestelijk”, “rebels”, of “niet open voor de Geest”.

Maar dat is manipulatie, geen openbaring.

Want de Geest spreekt nooit in angst. Hij spreekt nooit in controle. Hij dwingt geen afhankelijkheid af aan menselijke structuren. Hij leidt mensen rechtstreeks. Intiem. Zonder tussenpersoon. Want dat was de belofte van het Nieuwe Verbond — dat niemand de ander zou hoeven zeggen: “Ken de Heere,” want zij allen zullen Hem kennen.

Jeremia 31:34 “En zij zullen niet meer eenieder zijn naaste en eenieder zijn broeder onderwijzen door te zeggen: Ken de HEERE! Want zij allen zullen Mij kennen, van de kleinste tot de grootste onder hen, spreekt de HEERE. Want Ik zal hun ongerechtigheid vergeven en aan hun zonde niet meer denken.”

En dat is precies het verschil: in het Nieuwe Verbond is er geen priesterklasse meer. Geen bemiddelaar behalve Christus. Geen hiërarchie van zalving. Geen elite van geestelijke autoriteit. Alleen broeders en zusters. Alleen zonen en dochters. Alleen mensen die geleid worden door de Geest — persoonlijk, direct, liefdevol.

Romeinen 8:14 “Immers, zovelen als er door de Geest van God geleid worden, die zijn kinderen van God.”

Dus wanneer een bediening zich opstelt als poortwachter van jouw bevrijding, moet je vragen stellen. Wanneer een leider zegt dat jij niet vrij kunt zijn zonder zijn gebed, zijn aanraking, zijn zalving, zijn autoriteit, moet je wakker worden. Want dat is precies wat Jezus afschafte: het religieuze systeem dat mensen afhankelijk maakt van anderen om bij God te komen. En de demonologie van vandaag keert dat systeem stilletjes weer terug. Ze vervangt de tempel met een platform, de priester met een spreker, het offer met een sessie, en de aanwezigheid van God met een ervaring. Maar het Nieuwe Verbond zegt: Jij hebt toegang. Jij bent vrij. Jij bent bekleed met Christus. Jij bent de tempel.

1 Korinthe 6:19 “Of weet u niet dat uw lichaam een tempel is van de Heilige Geest, Die in u is en Die u van God hebt ontvangen, en dat u niet van uzelf bent?”

Dat is de waarheid die demonologie niet verdraagt. Want deze waarheid maakt de tussenpersoon overbodig. En dus wordt ze vervangen door angst. Door twijfel. Door rituelen. Door afhankelijkheid. Want een kerk die mensen leert vertrouwen op de Geest, maakt zichzelf kleiner. Minder nodig. Minder in controle. Maar een kerk die demonologie predikt, blijft altijd onmisbaar — er is altijd meer bevrijding nodig, meer sessies, meer handoplegging, meer “diepere lagen”. En zo blijft het systeem draaien, zelfs als mensen leeg blijven.

Maar de Geest van God is geen systeem. Hij is geen stap-voor-stap proces. Hij is geen formule. Hij is de Persoon die komt waar waarheid wordt ontvangen. Die leeft in jou. Die spreekt in jou. Die werkt in jou. En die je nooit leidt naar angst — maar altijd naar vrijheid.

Het Babylonische Bloed in Onze Systemen

Wat de kerk vandaag onderwijst over demonologie lijkt op het eerste gezicht Bijbels, maar wie dieper graaft, ziet dat veel van deze leringen wortels hebben die niet in de Schrift, maar in Babylon liggen. Wat nu gepresenteerd wordt als geestelijke waarheid, is vaak de vermomde overlevering van religieuze traditie, gevormd in tijden van ballingschap en vervreemding van God. De Joden die terugkeerden uit Babel namen meer mee dan alleen fysieke littekens. Ze namen denksystemen mee — wereldbeelden, mystiek, dualisme, angst voor geesten, en een opvatting van het geestelijke die sterk beïnvloed was door de godsdienst van hun onderdrukkers. En sindsdien zit die besmetting diep in het religieuze denken. Tot op de dag van vandaag.

Demonologie zoals die nu geleerd wordt — met classificaties van geesten, structuren van geestelijke rangen, concepten van territoriale machten, generatielijnen en vloeken — komt niet voort uit Mozes. Niet uit de profeten. Niet uit de geschriften. Die ideeën vinden hun oorsprong in het gedachtegoed van het oude Babylonië en Perzië. Dat is waar de wortels liggen. De Joodse Encyclopedie erkent het zelf: demonologie in het latere jodendom werd gevormd onder invloed van het Babylonisch dualisme. Deze leer kwam via de ballingschap in het religieuze denken terecht en werd vermengd met Schrift, totdat men het verschil niet meer zag tussen goddelijke openbaring en menselijke angst.

En die angst leeft vandaag voort. Ze leeft in kerken die zeggen dat gelovigen continu in gevaar zijn voor demonische invloeden. Ze leeft in bedieningen die zich specialiseren in het “opsporen” van geesten van angst, van lust, van afwijzing, van depressie. Ze leeft in de overtuiging dat bevrijding een proces is dat je telkens opnieuw moet ondergaan — omdat je nooit helemaal vrij bent. Er is altijd wel een demon. Altijd wel een open deur. Altijd wel een vloek. Maar deze leer voedt niet het geloof, ze voedt de slavernij. En zo keren mensen — vaak onbewust — terug naar Babylon. Terug naar een systeem waarin geestelijke strijd de hoofdzaak is geworden. Terug naar een religieus bouwwerk waarin mensen afhankelijk zijn van leiders, rituelen, en kennis van duistere machten. En precies dat is wat Jezus kwam afbreken.

Jezus sprak nooit zoals moderne demonologen spreken. Hij onderwees geen stappenplan voor bevrijding. Hij gaf zijn discipelen geen cursus in het herkennen van demonische typen of strategieën. Hij bracht geen leer over geesten van dit of dat. Wat Hij wél bracht, was waarheid. En waarheid verdrijft duisternis. Geen ritueel, geen analyse, geen geschreeuw. Gewoon: waarheid. Waarheid over de Vader. Waarheid over genade. Waarheid over identiteit. En in die waarheid kwam bevrijding — direct, eenvoudig, krachtig. Niet omdat er een demon werd benoemd, maar omdat leugen werd vervangen door licht. Waar Jezus verscheen, week duisternis, niet omdat Hij die bestreed, maar omdat Hij licht ís.

Maar de moderne kerk, besmet door Babylonisch denken, vertrouwt liever op systemen dan op eenvoud. Op controle dan op overgave. Op kennis dan op geloof. En zo ontstaan er bedieningen die functioneren als priesterlijke tussenpersonen, waarin mensen niet direct naar Christus gaan, maar naar “gezalfden” die voor hen moeten strijden. En het tragische is: veel mensen ervaren wel een tijdelijke verlichting, een emotionele opluchting, misschien zelfs een mentale reset — maar ze worden niet geworteld in waarheid. En dus keren de symptomen vaak terug. Niet omdat er een demon terugkomt, maar omdat de leugen niet vervangen werd. Er vond manifestatie plaats, maar geen transformatie. En zo blijft men gevangen in een cyclus van afhankelijkheid.

Jezus zei niet: “Kom tot Mij, dan zal Ik de demon in je aanwijzen.” Hij zei: “Kom tot Mij, en Ik zal je rust geven.” De Geest is niet gekomen om demonen uit te roepen, maar om je te leiden in alle waarheid. En waarheid heeft geen strijd nodig. Waarheid hoeft geen demon te binden. Waarheid verdrijft — vanzelf. De duisternis is geen macht die we moeten bevechten. Ze is een afwezigheid van licht. En dus is de oplossing niet strijd, maar openbaring. De oplossing is: het kruis. Het bloed. De opstanding. En de eenvoudige, radicale waarheid dat het volbracht is.

Johannes 19:30 “Toen Jezus dan de zure wijn genomen had, zei Hij: Het is volbracht! En Hij boog het hoofd en gaf de geest.”

Niet: het is begonnen. Niet: er is nog meer strijd nodig. Niet: je moet nog langs een bevrijdingsbediening. Niet: je moet nog je bloedlijn zuiveren. Nee — volbracht. Volledig. Voor altijd. Onherroepelijk. En als dat werkelijk waar is, dan is alles wat demonologie ons probeert te leren over onafgeronde processen en verborgen gevaren een directe ondermijning van het kruis. Want of het is volbracht — of het is dat niet. Maar het kan niet én volbracht zijn, én een strijd die wij nog moeten voeren.

En daarom is het tijd dat we Babylon herkennen. Niet in de wereld, maar in de leer die zich vermomt als waarheid. De leer die mensen in angst houdt. Die het Woord vermengt met mystiek. Die de Geest vervangt met rituelen. Die het kruis omzeilt met strijd. Die vrijheid uitstelt met voorwaarden. En dan is de enige juiste reactie: eruit. Radicaal. Zonder compromis. Want wie Christus werkelijk kent, kan nooit meer terug naar Babylon.

Wanneer Bevrijding een Verslaving Wordt

In de kerk van vandaag zien we een groeiende groep mensen die niet leven vanuit identiteit, maar vanuit symptomen. Ze analyseren elk gevoel, elke gedachte, elke weerstand, elk verlies aan focus of emotie — en trekken daar geestelijke conclusies uit. Als ze somber zijn, is het een geest van depressie. Als ze moeite hebben met bidden, is het een geest van afleiding. Als ze zich niet gezien voelen, is het een geest van afwijzing. En zo ontstaat er een interne werkelijkheid waarin elke menselijke ervaring wordt geherdefinieerd als een demonische activiteit. Niets is meer gewoon. Alles is geestelijk. Alles moet uitgelegd worden. Alles moet bevrijd worden.

Wat opvalt, is dat dit patroon vaak leidt tot een vicieuze cirkel. Mensen ondergaan sessie na sessie, bemoeting na bemoeting, bevrijdingsavond na bevrijdingsavond, maar hun fundament verandert niet. Want het fundament is niet waarheid, maar ervaring. Ze leren niet rusten in Christus, maar reageren op wat ze voelen, wat ze denken, wat ze ervaren. Bevrijding wordt dan geen moment van ontmoeting met waarheid, maar een doorlopende verslaving aan manifestatie. Ze zeggen het niet met zoveel woorden, maar hun handelen vertelt het verhaal: Ik ben pas vrij als ik iets voel gebeuren. Als iemand op mij bidt. Als ik val. Als ik tril. Als ik huilt. Als iemand bevestigt dat er iets gebeurd is.

En zo is er een nieuw soort geloof ontstaan — ervaringsgericht, afhankelijk, onrustig.
Een geloof dat geen zekerheid vindt in het Woord, maar in subjectieve verschijnselen.
Een geloof dat niet zegt: Het is volbracht, maar: Er is nog iets verborgen in mij.
En ironisch genoeg houdt dit geloof mensen gevangen in een cyclus van tijdelijke verlichting. Steeds opnieuw moet er iets aangeraakt worden. Steeds opnieuw moet er iemand bidden. Steeds opnieuw moet er iets worden losgelaten, verbroken, weggestuurd, herkend, benoemd, afgewezen. Het voelt intens, maar het is geen bevrijding. Het is geestelijk verslavingsgedrag — verslaving aan een vorm, aan een emotie, aan een bevestiging van buitenaf.

Maar Jezus deed nooit bevrijding op herhaling. Hij bevrijdde, en het was klaar. Niet omdat Hij een sterkere techniek had, maar omdat waarheid definitief is. Waarheid maakt vrij — blijvend. Niet tijdelijk. Niet totdat je weer iets voelt. Niet totdat de volgende droom je wakker schrikt. Niet totdat je opnieuw wordt geraakt door een herinnering. Waarheid is geen pleister op een wond. Waarheid is een heel nieuw hart.

Johannes 8:36 “Als dan de Zoon u vrijgemaakt heeft, zult u werkelijk vrij zijn.”

Dat woord “werkelijk” is essentieel. Niet tijdelijk. Niet conditioneel. Niet onder voorbehoud. Maar werkelijk. Echt. Onaantastbaar. En dat is precies waar demonologie tekortschiet. Het levert een continue stroom aan verklaringen, maar geen basis. Het levert emotionele ontlading, maar geen geloof. Het levert ervaringen, maar geen zekerheid. En zo blijven mensen hangen in een patroon dat lijkt op geestelijke groei, maar in werkelijkheid is het geestelijke afhankelijkheid. Afhankelijkheid van anderen. Van bedieningen. Van triggers. Van sessies. Van doorbraken. Van tekenen.

Maar geloof is anders. Geloof rust. Geloof staat. Geloof zegt niet: Ik moet bevrijd worden van deze geest, maar: Ik ben al bevrijd in Christus. Geloof zoekt geen bevestiging buiten zich, maar bevestigt innerlijk wat het Woord zegt. En dat Woord is genoeg.

Kolossenzen 2:10 “En u bent volmaakt geworden in Hem, Die het Hoofd is van alle overheid en macht.”

Volmaakt. In Hem. Niet in een sessie. Niet in een bevrijdingsevenement. Niet na dertien stappen. Niet na zeven proclamaties. Maar in Hem. En dat is het verschil tussen religieuze ervaring en evangelische waarheid: de eerste houdt je in beweging, de tweede zet je vrij. De eerste laat je zoeken, de tweede zegt: Het is gevonden. De eerste maakt je afhankelijk, de tweede verklaart je compleet.

En daarom moeten we het durven benoemen: bevrijding kan een verslaving worden. Een geestelijke illusie die telkens voeding vraagt, telkens een volgende stap, telkens een nieuwe laag. Maar Jezus roept ons uit dat patroon. Niet om een nieuw patroon te geven, maar om ons terug te brengen naar het begin. Naar het kruis. Naar de eenvoud van geloof. Naar het moment waarop alles al geregeld werd — zonder onze strijd, zonder ons gebed, zonder onze ervaring.

Daar — aan het kruis — eindigt de cyclus. Daar begint rust. Daar eindigt bevrijding als verslaving. Daar begint vrijheid als identiteit.

Het Vals Evangelie van Zelfonderzoek

In veel kringen waar demonologie onderwezen wordt, zie je een opvallend patroon: de nadruk verschuift van Christus naar het innerlijk systeem van de mens. Men is voortdurend op zoek naar open deuren, innerlijke bindingen, onverwerkte trauma’s, oude pijn, verborgen zonden, onbewuste overtuigingen en demonische invloeden die “haakjes” hebben gevonden. Wat op het eerste gezicht klinkt als diepgaande pastorale zorg, is in de praktijk vaak een vorm van religieus zelfonderzoek die alles behalve bevrijdend is. Want in plaats van dat mensen op Christus gaan vertrouwen, gaan ze op zelfanalyse vertrouwen. In plaats van dat ze geloven wat het Woord zegt, gaan ze graven in hun eigen ziel. En in plaats van dat ze leren rusten, leren ze zichzelf te wantrouwen.

Dit klinkt vroom, maar het is een vals evangelie.

Want het Evangelie zegt niet: “Onderzoek jezelf tot je alles hebt blootgelegd.”

Het zegt: “Geloof.”

Niet: Ontdek elke demon die zich verborgen houdt.

Wel: Zie het Lam van God, dat de zonde van de wereld wegneemt.

Maar in het systeem van moderne demonologie wordt de mens een eindeloos project. Er is altijd nog iets. Altijd nog een laag. Altijd nog een blokkade. Altijd nog iets wat “nog niet geheeld” is. En dus blijft men bezig. In gesprek met coaches, innerlijke genezers, bevrijdingspastors, profetische bedieningen. Elke gedachte, elk gevoel, elke herinnering wordt onderworpen aan geestelijke interpretatie. En zo raakt de mens verstrikt in zichzelf, in plaats van geworteld in Christus. Want als je voortdurend jezelf moet doorlichten, houd je nooit rust. En als je nooit rust, leef je nooit in genade.

Wat het meest schrijnend is: deze vorm van theologie wordt gepresenteerd als diep en geestelijk. Men spreekt over “innerlijke genezing”, “diepe bevrijding”, “identiteitsherstel”, “wonden van de ziel”. En uiteraard zijn dat allemaal echte thema’s. Mensen zijn gebroken. Mensen dragen pijn. Mensen hebben heling nodig. Maar dat helingsproces komt niet voort uit constante introspectie. Het komt voort uit vertrouwen. Vertrouwen in het werk van Jezus. In het Woord. In de Geest. In de nieuwe schepping die niet op je wacht totdat je jezelf schoon hebt gewassen, maar die je wordt gegeven bij genade.

2 Korinthe 5:17 “Daarom, als iemand in Christus is, is hij een nieuwe schepping: het oude is voorbijgegaan, zie, alles is nieuw geworden.”

Dat is de waarheid die ondermijnd wordt door eindeloos zelfonderzoek. Want in plaats van dat mensen geloven dat het oude voorbij is, leren ze zoeken in het oude. In het verleden. In de bloedlijn. In de jeugd. In vorige generaties. En elke nieuwe ontdekking wordt een rechtvaardiging om weer een sessie te doen, weer gebed te zoeken, weer iets te verbreken. Maar het evangelie zegt: Zie, alles is nieuw geworden. Niet: Alles wordt langzaam nieuw naarmate jij diep genoeg graaft. Nee. Nieuw is nieuw. Niet gebaseerd op jouw graafwerk, maar op Zijn graf.

Wat vaak ontbreekt in deze beweging is geloof. Simpel, kinderlijk, stil geloof. Geloof dat zegt: Ik begrijp het niet allemaal, maar ik weet dat Hij mij volmaakt heeft gemaakt in Christus. Geloof dat niet vertrouwt op herinneringen, emoties of manifestaties, maar op het Woord. Want geloof rust niet op ervaring, maar op waarheid. En die waarheid zegt: Je bent vergeven. Je bent geheiligd. Je bent rechtvaardig. Je bent compleet. Je bent bevrijd. Je bent vrij.

Hebreeën 10:14 “Want met één offer heeft Hij voor altijd hen die geheiligd worden tot volmaaktheid gebracht.”

Voor altijd. Niet tot de volgende open deur. Niet tot de volgende demon. Niet tot de volgende droom die iets openbaart. Niet tot iemand zegt dat er nog iets zit. Voor altijd. Tot volmaaktheid gebracht. Dat is niet wat jij bereikt. Dat is wat Hij heeft gedaan. En zolang dat niet het fundament is, blijf je bouwen op zand. Dan kun je duizend sessies doen, maar de storm komt toch. Alleen als je bouwt op het volbrachte werk van Jezus, sta je echt. En dat bouwen begint niet met zelfonderzoek. Dat bouwen begint met geloof.

Daarom is het tijd dat we stoppen met het eindeloos scannen van ons binnenste op fouten, haken, openingen en invloeden. We mogen gaan geloven wat God zegt. En wat Hij zegt is dit: Je bent vrij. Je bent Mijn kind. Je bent in Mij. En dat is genoeg.

Het Kruis als Einde van Elke Andere Weg

De grote misleiding van de hedendaagse bevrijdingsbeweging is niet dat ze mensen wil helpen — het is dat ze het kruis niet genoeg vindt. En dat is misschien wel de meest subtiele en tegelijk de meest ernstige afwijking van het evangelie. Want zodra het kruis niet meer als eindpunt wordt gezien, wordt het geloof in Christus vervangen door een traject. Een zoektocht. Een proces. En elk proces dat niet rust in het kruis, is uiteindelijk een religieus systeem waarin de mens centraal staat. Een systeem dat mensen leert dat ze stap voor stap moeten helen, bevrijden, herstellen, herstructureren — totdat ze eindelijk vrij zijn. Maar wat als vrijheid geen bestemming is, maar een positie? Wat als de volheid niet komt aan het einde van een reis, maar al gegeven is?

Wat vandaag massaal wordt verkondigd — dat er nog dingen zijn die eerst aangepakt moeten worden voordat je werkelijk vrij kunt zijn — klinkt logisch, zelfs pastoraal. Maar het ondermijnt de kern van het evangelie. Want het zegt in feite: Wat Jezus deed was goed, maar nog niet afdoende. Zijn offer was krachtig, maar niet voldoende voor jouw situatie. En zo komt er telkens iets bij. Een doorbraak die je moet ontvangen. Een demon die nog moet verdwijnen. Een blokkade die nog moet breken. Een sessie die je nog moet ondergaan. En zo blijft het kruis in de schaduw staan van menselijke tussenkomst. Terwijl het juist daar — op Golgotha — al het werk gedaan is.

De apostel Paulus was radicaal duidelijk over het fundament van het geloof: het kruis, en het kruis alleen. Niet het kruis plus een ritueel. Niet het kruis plus een bevrijding. Niet het kruis plus innerlijke genezing. Gewoon: het kruis. Want alles wat we nodig hebben — vergeving, verzoening, genezing, vrijheid, overwinning — ligt besloten in het bloed van Christus.

Kolossenzen 2:13–15 “En Hij heeft u, toen u dood was in de overtredingen en in de onbesnedenheid van uw vlees, samen met Hem levend gemaakt door u al uw overtredingen te vergeven. Hij heeft het handschrift dat tegen ons getuigde, uitgewist, dat met zijn bepalingen tegen ons was, en dat heeft Hij uit het midden weggenomen door het aan het kruis te nagelen. Hij heeft de overheden en de machten ontwapend, die openlijk te schande gemaakt en daardoor over hen getriomfeerd.”

Er is geen macht overgebleven. Geen demon met een legitiem recht. Geen vloek die nog geldig is. Geen aanklacht die standhoudt. Alles is aan het kruis genageld. Alles is ontwapend. Alles is openbaar beschaamd. Alles is triomfantelijk beëindigd. Dus wie zijn wij dan om nog te zeggen: Ja, maar in mijn geval moet er nog iets verbroken worden? Wie zijn wij om het kruis aan te vullen? Wie zijn wij om te handelen alsof de overwinning van Jezus niet voldoende is voor onze innerlijke strijd?

En ja, er zijn gevoelens. Er zijn triggers. Er zijn herinneringen. Er is pijn. Maar het antwoord op al die dingen is niet een extra gebed, een extra handoplegging, een extra sessie. Het antwoord is: Blijf staan in wat al gedaan is. Niet: Doe nog iets om vrij te worden, maar: Geloof dat je vrij bént.

Galaten 5:1 “Sta dan vast in de vrijheid waarmee Christus ons vrijgemaakt heeft, en laat u niet weer met een slavenjuk belasten.”

Het probleem is niet dat mensen bevrijding zoeken. Het probleem is dat ze zoeken buiten het kruis. En zolang het kruis niet het enige fundament is, zal elke andere methode — hoe geestelijk ook gepresenteerd — uitmonden in slavernij. Je zult altijd blijven twijfelen. Altijd blijven zoeken. Altijd blijven wachten op die ene doorbraak die je nog niet had. En het trieste is: je zult blijven denken dat dát geestelijke groei is, terwijl het in werkelijkheid geestelijke gevangenschap is. Want je leeft niet uit geloof, maar uit prestatie. Je leeft niet vanuit Zijn werk, maar vanuit jouw zoektocht. En het kruis wordt dan niet je rustpunt, maar je startpunt — terwijl het juist het eindpunt van elk ander pad zou moeten zijn.

Daarom moet alles terug naar Golgotha. Niet symbolisch. Niet als liturgisch ankerpunt. Maar als werkelijke, tastbare, allesomvattende realiteit. Het kruis is genoeg. Voor jouw verleden. Voor jouw trauma’s. Voor jouw angsten. Voor jouw strijd. Voor jouw gevoelens. Voor jouw geestelijke vragen. Voor jouw hele zijn. Want het is dáár gebeurd. Niet vandaag, in een sessie. Niet straks, als je doorbraak komt. Maar dáár — toen Hij zei: “Het is volbracht.”

En als Hij het volbracht heeft, dan is er geen bevrijding meer die je moet verdienen. Dan is er geen geestelijke doorgang meer die je moet afdwingen. Dan is er alleen maar overgave. Geloof. En diepe, stille rust. Geen paniek. Geen speurtocht. Geen onzekerheid. Alleen zekerheid, in het bloed van het Lam.

De Wetenschap van Angst en de Religie van Schuld

Wat we vandaag zien in veel vormen van geestelijke bediening is geen bevrijding, maar een systeem dat angst verkoopt en schuld exploiteert. Het functioneert als een religie — compleet met doctrines, rituelen, leiders en een innerlijke hiërarchie van machten en machten. Maar in plaats van genade, draait dit systeem op onzekerheid. In plaats van vrede, wordt het gevoed door paniek. En in plaats van rust in het volbrachte werk van Jezus, verkondigt het een continue strijd tegen vijanden waarvan het bewijs zelden objectief is — maar bijna altijd emotioneel, psychologisch, subjectief.

Mensen worden geleerd zichzelf te wantrouwen. Elk gevoel, elke gedachte, elke droom kan een aanwijzing zijn dat er iets demonisch speelt. En zo raakt de gelovige verstrikt in een eindeloze analyse van zijn eigen ziel. Was dat een demon? Was dat een vloek? Heb ik iets opengedaan? Heb ik iemand niet vergeven? Heb ik misschien ooit iets verkeerds uitgesproken? Heeft mijn overgrootvader zich ooit met hekserij beziggehouden? Elke innerlijke beweging wordt een bron van angst. En angst verkoopt. Angst bindt. Angst maakt afhankelijk. Angst zorgt ervoor dat mensen blijven terugkomen — naar conferenties, naar sessies, naar zalvingen, naar profetische woorden, naar innerlijke genezingsreizen.

Maar wat is angst? Angst is niet neutraal. Het is de taal van slavernij. De apostel Johannes was daar kraakhelder over.

1 Johannes 4:18 “Er is in de liefde geen vrees, maar de volmaakte liefde drijft de vrees uit; de vrees houdt immers straf in, en wie vrees heeft, is niet volmaakt in de liefde.”

Waar angst regeert, is liefde afwezig. Waar liefde volmaakt is, is angst onmogelijk. Dus waar angst wordt gebruikt om mensen te motiveren tot bevrijding, tot innerlijk onderzoek, tot voortdurende sessies en geestelijke inspectie — daar is niet de Geest van God aan het werk, maar de geest van religie. En die religie is niets nieuws. Ze heeft altijd bestaan. Ze kleedt zich telkens opnieuw in andere vormen — maar haar kern is altijd: controle, schuld, onzekerheid, angst.

En dat is precies waarom het evangelie van Jezus zo radicaal anders is. Het is geen systeem van schuld. Het is geen ritueel van bevrijding. Het is geen psychologische therapie. Het is geen mystieke zoektocht naar innerlijke heelheid. Het is de boodschap van een daad die buiten jou heeft plaatsgevonden, maar alles in jou verandert — als je het gelooft. Niet als je het voelt. Niet als je het snapt. Niet als je genoeg stappen hebt genomen. Als je het gelooft.

Romeinen 5:1 “Wij dan, gerechtvaardigd uit het geloof, hebben vrede bij God door onze Heere Jezus Christus.”

Vrede. Niet paniek. Niet twijfel. Niet angst voor een verborgen geest. Niet onrust over een generatievloek. Gewoon: vrede. En die vrede komt niet voort uit introspectie of rituelen, maar uit geloof. Vrede komt niet voort uit sessies, maar uit zekerheid. Vrede komt wanneer de waarheid van het kruis zo diep in je zakt, dat je niet langer leeft vanuit wat je voelt — maar vanuit wat Hij gedaan heeft.

Maar de geest van religie haat die rust. De geest van religie wil dat je blijft zoeken. Dat je blijft bidden, graven, vragen, worstelen. Want zolang je blijft zoeken, blijf je afhankelijk van het systeem. Je komt steeds terug, steeds opnieuw, want je hebt nooit genoeg. En die cyclus is winstgevend — geestelijk én financieel. Een hele industrie is gebouwd op onzekerheid. Conferenties, boeken, cursussen, sessies — allemaal draaiend op de impliciete boodschap: Je bent nog niet helemaal vrij. Maar als je dit doet, als je dat gelooft, als je dit ontvangt — dan misschien.

Maar het evangelie zegt iets anders. Het zegt: Jij bent al overgeplaatst uit het rijk van de duisternis in het Koninkrijk van de Zoon van Zijn liefde.

Kolossenzen 1:13 “Hij heeft ons getrokken uit de macht van de duisternis en overgezet in het Koninkrijk van de Zoon van Zijn liefde.”

Let op de werkwoordsvorm. Niet: zal overzetten. Niet: als je eerst door de geestelijke M.O.T. komt. Maar: heeft overgezet. Het is gebeurd. Definitief. Onomkeerbaar. En wie dat gelooft, leeft niet langer onder de tirannie van zijn gevoelens, herinneringen of religieuze checklists. Die leeft in Christus — en dat is genoeg.

Maar zolang de kerk blijft flirten met Babylonische systemen van bevrijding, zal ze haar kracht verliezen. Zolang we mensen blijven vertellen dat ze in Christus zijn, maar tegelijkertijd suggereren dat ze nog onder demonische invloeden kunnen staan, blijven we een verdeeld evangelie prediken. Een kruis met een bijlage. Een redding met een voorbehoud. Een Jezus die nog iets mist. Maar dat is niet het evangelie. Dat is ketterij, vermomd als zorg.

En dus is het tijd voor een radicale terugkeer. Terug naar eenvoud. Terug naar geloof. Terug naar het Woord. Terug naar het kruis — als begin, midden én einde van ons geloof. Daar is alles al geregeld. Daar is alles al gezegd. En daar eindigt elke andere stem — inclusief die van angst.

Christus Alleen, of Niet Christus

Er komt altijd een punt in elke geloofsreis waarop de vraag zich aandient: Is Christus genoeg? En dat is geen theologische vraag. Het is een existentiële. Een diep persoonlijke. Want de wereld, de kerk, je verleden, je gevoelens, je pijn — ze zullen allemaal op momenten tegen je fluisteren: Het is niet genoeg. Jij bent niet genoeg. Hij is niet genoeg. Er moet meer zijn. Je moet nog iets doen. Je moet nog iets loslaten. Je moet nog iets ontvangen. Er is nog iets dat je mist. En juist daar moet je weten: dit is niet de stem van de Geest. Dit is de echo van Eden, waar de slang zei: Heeft God echt gezegd?

De demonologie van vandaag is vaak niets meer dan een moderne herhaling van diezelfde leugen. Ze spreekt tot gelovigen alsof ze nog gebonden zijn. Alsof ze nog onrein zijn. Alsof ze nog in duisternis leven. Alsof het kruis slechts een beginpunt was, maar dat het echte werk — het diepe werk, het verborgen werk, het bevrijdingswerk — pas daarna begint. En zo wordt het fundament ondermijnd. Christus wordt verkondigd, maar niet centraal gezet. Hij wordt beleden met de mond, maar vervangen in de praktijk. Zijn bloed is het begin, maar men gelooft dat er meer nodig is. En dat is de tragedie.

Want als Christus niet genoeg is, dan is niets genoeg.

Als het kruis niet voldoende was, dan zal geen sessie, geen proclamatie, geen geestelijke strategie ooit voldoende zijn. Dan blijf je zoeken. Blijf je twijfelen. Blijf je graven. Blijf je hopen op dat ene moment waarop het echt komt — die doorbraak, die rust, die bevestiging. Maar de boodschap van het evangelie is: Het is al gekomen. Het is al volbracht. Het is al betaald. Het is al gegeven.

Efeze 1:3 “Gezegend zij de God en Vader van onze Heere Jezus Christus, Die ons gezegend heeft met alle geestelijke zegen in de hemelse gewesten in Christus.”

Niet: zal zegenen. Niet: als je bevrijd bent. Niet: als je innerlijke genezing hebt gehad. Niet: als je bloedlijn gereinigd is. Heeft gezegend. Alle zegen. In Christus. Dat is de volheid waarin een gelovige leeft. Niet uit angst, maar uit zekerheid. Niet uit twijfel, maar uit identiteit. Niet uit prestatie, maar uit overgave.

Daarom is de echte strijd vandaag niet tegen demonen — maar tegen leugens. Leugens die religieus verpakt zijn. Leugens die zich voordoen als zorg, als wijsheid, als pastorale diepgang. Maar het zijn leugens nonetheless. Want wat ze doen is dit: ze maken het kruis klein. Ze maken Christus afhankelijk van menselijke actie. Ze maken bevrijding een taak, in plaats van een positie. En ze maken geloof tot een werk, in plaats van een rust.

Hebreeën 4:10 “Want wie Zijn rust is binnengegaan, die heeft zelf ook van zijn werken gerust, zoals God van de Zijne.”

Dat is de plek van overwinning: rust. Niet strijd. Niet manifestatie. Niet bezetenheid-analyse. Rust. En in die rust is Christus alles. Hij is genoeg. En daar eindigt elk ander verhaal.

Dus als we echt willen dat mensen vrij worden, moeten we hen niet blijven aanleren om te zoeken naar geesten, maar om te zien op Jezus. We moeten hen niet trainen in demonendetectie, maar hen wortelen in waarheid. We moeten hen niet leiden naar sessies, maar naar het Woord. Niet naar bevrijdingsbedieningen, maar naar het kruis. Want waar Christus regeert, heerst geen demon. Waar Zijn licht is, is geen duisternis. En waar Zijn liefde is, is geen vrees.

Daarom is er uiteindelijk maar één bevrijding die telt — en dat is bevrijding uit het religieuze denken dat zegt: “Christus plus iets.” Want dat is de wortel van alle misleiding. Elke vorm van dwaalleer, elke ketterij, elke menselijke toevoeging begint daar: bij het idee dat Jezus niet genoeg is. En zolang dat idee onuitgesproken in ons denken blijft zitten, zullen we altijd iets toevoegen. Een techniek. Een handeling. Een sessie. Een bediening. Een leraar. Maar het evangelie zegt: Christus alleen. Of niet Christus.

Daar eindigt dit deel. Niet bij een bevrijding, niet bij een manifestatie, niet bij een doorbraak. Maar bij een persoon. Een kruis. Een graf. En een open hemel. Alles wat je nodig hebt, is daar. En alles wat je zoekt, is al gegeven. In Hem.