Wat bedoelt de Schrift met antichristos?
Wanneer mensen het woord “antichrist” horen, denken velen automatisch aan één enkel figuur die in de eindtijd zal opstaan. In preken, boeken en films is dit beeld zo sterk ingebakken dat men nauwelijks nog beseft dat de Schrift zelf iets heel anders leert. In de meeste kerken wordt gesproken over een komende wereldleider die wonderen zal doen, zich in de tempel zal zetten en zich als god zal laten aanbidden. Maar wanneer we het woord antichristos in de oorspronkelijke Griekse tekst onderzoeken, ontdekken we een veel dieper, blijvender en actueler begrip. Het gaat niet om een eenmalig optreden aan het einde, maar om een inspiratie, een gezindheid, die al sinds de dagen van de apostelen werkzaam is.
Het Griekse voorvoegsel anti betekent niet alleen “tegen”, maar ook “in plaats van”. En christos betekent “gezalfde”. Antichrist betekent dus letterlijk: wat zich tegen de gezalfden keert, of wat zich in de plaats van de gezalfden stelt. In de Schrift zijn de gezalfden niet alleen verwijzingen naar Jezus Christus Zelf, maar ook naar allen die teruggekeerd zijn tot de wet van God en in Zijn weg wandelen. Zij zijn door gehoorzaamheid aan Zijn geboden opnieuw tot gezalfden geworden — mensen die door hun levenswandel Gods zalving dragen. De antichrist is dus alles wat zich tegen deze gezalfden keert, of wat zich in hun plaats voordoet als gezalfd, zonder werkelijk gehoorzaam te zijn aan Gods wetten.
“Kindekens, het is de laatste ure; en gelijk gij gehoord hebt, dat de antichrist komt, alzo zijn ook nu vele antichristen geworden; waaruit wij kennen, dat het de laatste ure is.” (1 Johannes 2:18)
“Wie is de leugenaar, dan die loochent, dat Jezus is de Christus(gezalfde)? Deze is de antichrist, die de Vader en de Zoon loochent.” (1 Johannes 2:22)
“En elke (geest)inspiratie, die niet erkent dat Jezus Christus in het vlees gekomen is, komt niet uit God; en dat is de (geest)inspiratie van de antichrist, waarvan gij gehoord hebt, dat zij komen zal, en zij is nu al werkzaam in de wereld.” (vrij naar 1 Johannes 4:3)
Johannes spreekt dus niet over een persoon of een bovennatuurlijke macht, maar over een inspiratie, een menselijke gezindheid. De inspiratie van de antichrist is datgene wat zich tegen de gezalfden keert, of wat zich in hun plaats voordoet als gezalfde. Deze gezindheid werkt niet alleen buiten de gemeenschap van gelovigen, maar juist binnen haar grenzen. Het zijn mensen die zich voordoen als gezalfden van Jezus, terwijl hun daden en leer niet overeenkomen met Gods wetten. Ze gebruiken de naam van Christus, maar hun wandel weerspiegelt niet Zijn geboden. Dat is de inspiratie van de antichrist: het doen alsof men gezalfd is, terwijl men in werkelijkheid de ware zalving vervangt door menselijke schijn.
De joden hebben zichzelf vervangen als gezalfden
Zoals kerken verkondigen dat de joden het uitverkoren volk zijn van God, zo laten zij zien dat zij de inspiratie hebben van antichrist, niet een bovennatuurlijke wezen, gewoon de inspiratie in denken. Want het idee dat de joden het uitverkoren volk zijn van God, terwijl hun vruchten het tegenovergestelde laat zien, is gewoon de denkwijze van antichrist.
Als je vraagt aan elke kerk of denominaties wie het volk van God is, proef je de uitspraak van antichrist. Zij spreken elkaar allemaal na. En dat is het gevaar van een anti christelijke inspiratie.
Toen de joodse Farizeeërs beroep wilde maken op Abraham als hun vader, betwiste Jezus dat per direct. Hij had hun natuurlijk gelijk door. Dat is precies wat de joden tegenwoordig nog steeds doen. Ze komen met een halve waarheid wat aangevuld is met leugens.
- Ja, ze waren van Abraham, maar dat was niet genoeg.
- Zij konden namelijk geen aanspraak maken op de naam van Jakob.
En Jezus wist dat maar al te goed. Daarom dat Jezus dus ook zei dat zij de werken doen van hun vaderen. Welke? Edom/Esau! De opstandige karakter van deze joodse farizeeërs hadden ze natuurlijk geërfd van hun stamvader Esau. En dat is hoe Jezus hun listigheid helemaal doorzag. Maar kerken tegenwoordig doorzien de listigheid van deze lieden niet meer en zeggen nu gewoon, zonder. De opstandigheid van de joodse farizeeërs liet dus zien dat zij de inspiratie hadden van antichrist. Ze wilden Jezus dwarsbomen, ze wilden Hem beproeven, ze probeerden Hem op een dwaalspoor te zetten. Omdat Jezus niet meeging in hun leerstellingen, probeerden ze Jezus dus klem te zetten. En dat is het denken van antichrist, dwarsbomen. Dwars tegen datgene in wat God heeft geboden.
Tegen én in plaats van: de twee gezichten van de antichrist
De betekenis van anti is diep en tweevoudig. De ene zijde is het openlijke verzet, het zich tegen de gezalfden keren, en de andere is de subtiele vervanging: iets dat zich in plaats van de ware zalving stelt. Het eerste is zichtbaar, het tweede verborgen. En juist dat verborgen aspect maakt de Antichtistelijke inspiratie gevaarlijker dan open vijandschap. Want waar openlijke tegenstand menigmaal het geloof versterkt, daar brengt schijnheiligheid misleiding.
De inspiratie die zich tegen de gezalfden keert, is herkenbaar in haar houding tegenover Gods wet. Ze spreekt in naam van vrijheid, maar haar vrijheid is losbandigheid. Ze prijst verdraagzaamheid, maar haar verdraagzaamheid is onverschilligheid voor waarheid. Ze zegt: “Alles is genade,” maar bedoelt: “Er is geen gehoorzaamheid meer nodig.” Daarmee werkt ze niet buiten het geloof, maar in het geloofsveld. Ze gebruikt de taal van vroomheid om het fundament van gehoorzaamheid los te weken. Dat is de geestelijke truc van de Antichtistelijke inspiratie — niet vernietigen, maar vervangen. Ze rukt de wortel niet uit, maar snijdt de levensstroom af.
De tweede betekenis van anti — “in plaats van” — is nog subtieler. Hier gaat het om mensen, leerstellingen of instellingen die zich voordoen als gezalfden, alsof zij namens God spreken of handelen, maar hun bron is niet de gehoorzaamheid, doch het eigen belang. Zij nemen een vorm van heiligheid aan, maar verloochenen de kracht ervan. Ze doen alsof hun woorden gezalfd zijn, maar die zalving komt niet van God, doch van traditie, populariteit, macht of begeerte.
“Want er zullen valse christussen en valse profeten opstaan, en zullen grote tekenen en wonderen doen, alzo dat zij (indien het mogelijk ware) ook de uitverkorenen zouden verleiden.” (Mattheüs 24:24)
De Antichtistelijke inspiratie manifesteert zich dus in de schijn van het goddelijke, maar zonder de gehoorzaamheid eraan. Ze spreekt over vrede zonder recht, over genade zonder bekering, over liefde zonder waarheid. Dat is het dubbele gezicht van de antichrist: aan de ene kant verzet tegen de gezalfden, aan de andere kant imitatie van hun zalving. Beide dragen hetzelfde doel — het uitwissen van Gods wet in het hart van de mens.
De inspiratie van de antichrist: een gezindheid die zich voordoet als zalving
De inspiratie van de antichrist is geen wezen dat in het rond waart, maar een menselijke gezindheid. Ze nestelt zich in gedachten, woorden, overtuigingen en systemen. Ze verandert de betekenis van woorden, geeft een nieuwe invulling aan oude begrippen en stelt de mens centraal in plaats van de wet van God. Dit is de “mysterie der wetteloosheid” waar Paulus over spreekt: een voortdurende ontwikkeling waarin gehoorzaamheid geleidelijk vervangen wordt door gemak en menselijke interpretatie.
De apostelen zagen het al gebeuren in hun dagen. Paulus waarschuwde voor mensen die het evangelie verdraaiden. Johannes zag dat velen die eens deel uitmaakten van de gemeenschap, “van ons uitgegaan zijn” en een andere leer brachten. De inspiratie van de antichrist is dus geen nieuw verschijnsel, maar een blijvende aanwezigheid in de menselijke geschiedenis — telkens weer verpakt in nieuwe vormen en woorden.
“Want het geheimenis der wetteloosheid is al werkzaam; alleenlijk die het nu tegenhoudt, zal dat doen, totdat hij weggenomen wordt.” (2 Thessalonicenzen 2:7)
Deze inspiratie werkt door alle eeuwen heen. In sommige tijden verschijnt ze als religieuze macht die mensen bindt aan menselijke wetten in plaats van Gods geboden. In andere tijden verschijnt ze als moderne vrijzinnigheid die elke wet ontkent en zichzelf tot maat maakt. De uitersten verschillen, maar de bron is één: het vervangen van Gods wil door die van de mens. En zolang dat gebeurt, is de inspiratie van de antichrist actief — niet als demonische kracht, maar als menselijke overtuiging die de waarheid verwatert.
De troonwisseling: wanneer mensen zich voordoen als gezalfden
De Schrift toont ons dat de grootste bedreiging voor het volk niet de vijanden van buitenaf zijn, maar de vervalsing van binnenuit. De Antichtistelijke inspiratie werkt door mensen die zich voordoen als gezalfden, alsof zij namens God spreken. Ze nemen plaats op de stoel van gezag en gebruiken heilige taal om hun eigen belangen te bekleden. Zo ontstaat er een troonwisseling: niet meer de wet van God regeert, maar menselijke ideeën die als ‘geïnspireerd’ worden voorgesteld.
Paulus beschreef dit als de “mens der wetteloosheid” die zich verheft in de tempel Gods. De tempel is geen gebouw meer, maar de gemeenschap van gelovigen. Wanneer daar mensen optreden die hun eigen woorden en leringen boven Gods wet plaatsen, dan is de troon verwisseld. De mens heeft zich gezet waar enkel gehoorzaamheid hoort te zitten.
“De tegenstander, die zich verheft boven al wat God genaamd of als God vereerd wordt, alzo dat hij in den tempel Gods als God zal zitten, Zichzelven vertonende, dat Hij God is.” (2 Thessalonicenzen 2:4)
Dit gebeurt telkens weer: in religie, in politiek, in cultuur. Overal waar menselijke stem boven goddelijke wet gesteld wordt, zit de mens in de tempel van God. Dat is het hart van de Antichtistelijke inspiratie. Zij doet zich voor als godsdienst, als genade, als vernieuwing, maar in werkelijkheid ontneemt zij God Zijn plaats. En dat maakt haar zo verraderlijk — omdat ze niet komt met haat, maar met lofzangen; niet met oorlog, maar met compromissen.
De herkenning van ware en valse gezalfden
De Schrift laat ons niet in onzekerheid over hoe we ware van valse zalving onderscheiden. Het criterium is gehoorzaamheid. De ware gezalfden zijn zij die teruggekeerd zijn tot de wetten van God en daarin wandelen met oprechtheid. Zij bouwen hun leven niet op gevoelens, traditie of menselijke goedkeuring, maar op het Woord. Hun zalving blijkt niet uit titels of tekenen, maar uit hun trouw en rechtvaardigheid. Hun gezindheid is nederig, hun woorden eenvoudig, hun werken zuiver.
De valse gezalfden daarentegen leven van woorden zonder daden. Ze gebruiken de naam van Jezus als versiering, maar niet als leiding. Ze prediken een Jezus die niets meer vraagt, een geloof zonder gebod, een liefde zonder grenzen. Ze spreken over genade, maar verachten gehoorzaamheid. Ze noemen zich gezalfd, maar hun inspiratie is eigenbelang, aanzien of gemak. Daarom zegt de Schrift:
“Aan hun vruchten zult gij hen kennen.” (Mattheüs 7:16)
De vruchten van ware zalving zijn gehoorzaamheid, recht, waarheid en liefde in daden. De vruchten van valse zalving zijn hoogmoed, verwarring, wetteloosheid en geestelijke luiheid. Wie die tekenen ziet, weet welke inspiratie er spreekt. En dat onderscheid is niet om te veroordelen, maar om zuiver te blijven. Want elke gemeenschap, hoe oprecht ook begonnen, moet zichzelf voortdurend toetsen aan het Woord, opdat zij niet ongemerkt de plaats van de Gezalfde inneemt.
De weg van waarheid en ontmaskering
De inspiratie van de antichrist wordt niet ontmaskerd door strijd, maar door waarheid. Waar de waarheid wordt bewaard, heeft leugen geen grond. Waar gehoorzaamheid wordt geoefend, verliest schijnheiligheid haar kracht. De Antichtistelijke gezindheid gedijt in verwarring en gemak, maar verdort onder licht en discipline. Daarom is de weg van ontmaskering geen kruistocht tegen anderen, maar een terugkeer tot het Woord zelf.
“Gij hebt de zalving van de Heilige, en gij weet alle dingen.” (1 Johannes 2:20)
Wie leeft vanuit die ware zalving — niet als gevoel, maar als levenshouding — kan niet misleid worden. De waarheid van Gods wet is het schild tegen de Antichtistelijke inspiratie. Ze beschermt, niet door dogma’s, maar door gehoorzaamheid. En daarom ligt de overwinning niet in groot vertoon, maar in stille trouw. Waar één mens ervoor kiest om Gods geboden boven menselijke regels te stellen, daar breekt de macht van de antichrist. Waar een gemeenschap zich reinigt van menselijke toevoegingen, daar keert de ware zalving terug.
Zo wordt duidelijk dat de strijd tegen de antichrist niet een verre eindtijdstrijd is, maar een dagelijkse keuze. Iedere dag kan de mens kiezen: gehoorzaamheid of gemak, waarheid of traditie, de ware zalving of de imitatie. En zolang die keuze bewust wordt gemaakt, heeft de inspiratie van de antichrist geen plaats in het hart van wie leeft naar de wet van God.
De hedendaagse aanwezigheid van vele antichristen
Zoals we hebben gezien, spreekt de Schrift niet over één enkel antichristelijk wezen dat aan het einde van de tijd zal opstaan, maar over vele antichristen die reeds in de wereld zijn. En dat is vandaag nog net zo waar als in de dagen van Johannes. We leven te midden van talloze mensen die zich voordoen als gezalfden — als leraren, voorgangers, geestelijke leiders of vernieuwers — maar wier inspiratie niet voortkomt uit gehoorzaamheid aan Gods wet, doch uit menselijke verlangens en eigen inzichten. Zij zijn geen bovennatuurlijke machten, geen duivelse verschijningen die over de aarde dwalen, maar mensen die geleid worden door een verkeerde inspiratie: een gezindheid die zich heeft losgemaakt van Gods geboden.
De Antichtistelijke inspiratie werkt altijd via de menselijke natuur. Ze voedt zich met trots, gemak, zelfrechtvaardiging en de hunkering naar erkenning. Ze komt niet met openlijke vijandschap, maar met vrome taal. Ze spreekt over liefde, vrijheid, genade en geloof — woorden die op zichzelf goed zijn — maar ze vult ze met een nieuwe betekenis, los van de wet van God. En juist daardoor misleidt zij velen: ze klinkt vriendelijk, ze oogt heilig, maar ze is in wezen een vervanging van het ware.
Wanneer men leert dat de wet van God niet meer geldt, dat gehoorzaamheid niet langer nodig is, dat de geboden slechts “symbolisch” zijn, dan spreekt men niet namens God, maar namens zichzelf. Dat is de kern van de Antichtistelijke inspiratie: de leer van vervanging. In plaats van de geboden van God stelt men menselijke leerstellingen op, afgestemd op eigen gemak, eigen behoeftes, eigen vlees. De mens wordt dan maat van alle dingen. En hoewel men zegt Christus te volgen, volgt men in werkelijkheid een Christus van eigen maaksel — een Jezus zonder wet, zonder gehoorzaamheid, zonder heiligheid.
“Dit volk genaakt Mij met zijn mond, en eert Mij met de lippen, maar hun hart houdt zich verre van Mij; doch tevergeefs eren zij Mij, lerende leringen, die geboden van mensen zijn.”
(Jesaja 29:13 / Mattheüs 15:8–9)
De kerken van deze tijd, hoe verschillend ze zich ook voordoen, dragen in de kern hetzelfde probleem: zij hebben de wet van God aan de kant geschoven. Sommigen zeggen openlijk dat de wet “is weggedaan” omdat Jezus haar “vervuld” zou hebben, alsof vervulling betekent dat gehoorzaamheid niet meer nodig is. Anderen beweren dat de wet slechts voor Israël gold, niet voor de volken van vandaag. En weer anderen spreken over “genade alleen”, alsof genade een vrijbrief tot ongehoorzaamheid zou zijn. Maar hoe men het ook verpakt, de uitkomst is steeds dezelfde: de wet van God wordt vervangen door menselijke leer.
Deze vervanging is precies wat het woord antichristos betekent — in plaats van de gezalfden. Want wie de wet van God wegdoet, doet ook de zalving weg, en stelt daar iets anders voor in de plaats: een religie van gemak, een geloof van gevoel, een evangelie zonder gehoorzaamheid. Men spreekt over Christus, maar men kent Hem niet, want Hij Zelf zei:
“Indien gij Mij liefhebt, zo bewaart Mijn geboden.” (Johannes 14:15)
“Niet een iegelijk, die tot Mij zegt: Heere, Heere! zal ingaan in het Koninkrijk der hemelen, maar die doet den wil Mijns Vaders, Die in de hemelen is.” (Mattheüs 7:21)
De ware gezalfden — zij die teruggekeerd zijn tot Gods wetten — herkennen deze vervalsing. Ze weten dat de antichrist geen duister figuur uit de toekomst is, maar een menselijke inspiratie die overal aanwezig is waar Gods wet vervangen wordt door menselijke regels. Ze herkennen dat iedere leer die zegt: “De wet geldt niet meer,” in wezen een aanval is op Gods gezag, op Zijn orde, op Zijn gerechtigheid.
De kerken van nu, met hun veelheid aan richtingen, tradities en denominaties, lijken op het eerste gezicht verschillend. Maar wie dieper kijkt, ziet één rode draad: in bijna alle leerstellingen staat de mens centraal. De nadruk ligt op welvaart, op emotie, op persoonlijke vrijheid, op een geloof dat niets meer vraagt dan instemming. Er wordt nauwelijks nog gesproken over gehoorzaamheid, bekering, recht, of het bewaren van Gods geboden. In plaats daarvan heeft men een leer opgebouwd die goed past bij de moderne mens: vriendelijk, soepel, verdraagzaam — maar ook krachteloos.
Daarom moeten wij ons verre houden van zulke leerstellingen. Niet uit trots, maar uit zuiverheid. Want wie blijft luisteren naar stemmen die de wet van God verwerpen, raakt zelf afgestompt voor de waarheid. De inspiratie van de antichrist werkt niet in één keer — zij werkt langzaam, subtiel, als een gist die het hele deeg doordringt. Ze verandert het denken stap voor stap, totdat men niet langer onderscheid maakt tussen heilig en onheilig, tussen waarheid en leugen.
Wij zijn geroepen om dat niet te laten gebeuren. Wij moeten terugkeren naar de oorsprong, naar het Woord dat eeuwig vaststaat. De ware zalving is niet te vinden in kerkdogma’s of religieuze tradities, maar in gehoorzaamheid aan de wet van God. Daar ligt de vrijheid, daar ligt de waarheid, daar ligt het leven. En wie in die gehoorzaamheid blijft, zal de Antichtistelijke inspiratie herkennen en afwijzen — niet uit angst, maar uit liefde voor de Wetgever Zelf.
“Uw gerechtigheid is een eeuwige gerechtigheid, en Uw wet is de waarheid.” (Psalm 119:142)
“Zalig zijn zij, die Zijn getuigenissen onderhouden, die Hem van ganser harte zoeken.” (Psalm 119:2)
De vele antichristen van onze tijd zijn dus niet duivels in menselijke gedaante, maar leraren en stelsels die de wet vervangen door menselijke leer. Hun inspiratie is aards, niet hemels; hun woorden zijn zacht, maar hun uitwerking is dodelijk. En daarom zegt de Schrift: “Beproeft alle dingen; behoudt het goede.” (1 Thessalonicenzen 5:21)
De tijd waarin wij leven vraagt geen angst voor een toekomstig “antichristelijk rijk”, maar waakzaamheid tegenover de verleiding van gemak en aanpassing. Want wie vasthoudt aan het Woord van God, wie Zijn wet liefheeft en bewaart, zal standhouden — hoe luid de stemmen van de valse zalving ook klinken.
