Ik wil dit onderwerp graag met jullie bespreken, omdat het van groot belang is. Kerken gebruiken het vaak om hun universele leer te verkondigen. Zij beweren dat God in Genesis een nieuw verbond sloot met Noach en met alle dieren op aarde, en dat de regenboog daarvan het teken was. Ook leert men dat de regenboog in Noachs dagen iets nieuws was, terwijl het gewoon een natuurverschijnsel is dat al vóór die tijd bestond.

We moeten leren om begrijpend te lezen. Laten we daarom de tekst zelf onder de loep nemen.

Genesis 9:8–17 “Toen sprak God tot Noach en tot zijn zonen met hem, zeggende: En Ik, zie, Ik richt Mijn verbond op met u, en met uw zaad na u; en met alle levende ziel, die met u is, van het gevogelte, van het vee en van al het wild gedierte der aarde bij u; van allen die uit de ark gegaan zijn, tot al het gedierte der aarde toe. En Ik zal Mijn verbond oprichten met u, dat niet meer alle vlees door de wateren des vloeds zal worden uitgeroeid, en er zal geen vloed meer zijn om de aarde te verderven. En God zeide: Dit is het teken van het verbond dat Ik geef tussen Mij en tussen u, en tussen alle levende ziel die met u is, bij alle geslachten tot in eeuwigheid: Mijn boog geef Ik in de wolken, die zal zijn tot een teken van het verbond tussen Mij en de aarde. En het zal geschieden, wanneer Ik wolken over de aarde breng, dat de boog in de wolken zal gezien worden. Dan zal Ik gedenken Mijn verbond, dat tussen Mij en tussen u is, en tussen alle levende ziel van alle vlees, en de wateren zullen niet meer tot een vloed worden om alle vlees te verderven. En die boog zal in de wolken zijn, dat Ik hem aanzie om te gedenken het eeuwig verbond tussen God en alle levende ziel van alle vlees dat op de aarde is. En God zeide tot Noach: Dit is het teken van het verbond dat Ik opgericht heb tussen Mij en tussen alle vlees dat op de aarde is.”

Wat meteen opvalt, is dat God zegt dat Hij een verbond opricht, maar nergens dat het om een nieuw verbond gaat. Dat verbond wordt doorgegeven aan het nageslacht van Noach en zijn zonen, en ook aan alle levende wezens die met hen waren. Toch gaan veel kerken hier al de fout in. Wanneer God een verbond sluit met Zijn volk, profiteren ook hun landbouw, hun dieren en hun bezit van dat verbond. Zoals de vrouw gezegend is in de man, zo is ook alles wat Israël bezit gezegend in hen. Er wordt hier dus niet gesproken over een universeel verbond met vreemde volken. De tekst zegt immers duidelijk dat het gaat om alle levende ziel die met Noach was, van het gevogelte, het vee en het wilde gedierte dat uit de ark gekomen was. Alles wat toen met Noach was, viel onder dat verbond — plaatselijk en direct verbonden aan zijn gezin en zijn dieren.

Genesis 9:11 “En Ik zal Mijn verbond oprichten met u, dat niet meer alle vlees door de wateren des vloeds zal worden uitgeroeid, en er zal geen vloed meer zijn om de aarde te verderven.”

Dat lijkt vreemd, want wij kennen nog altijd overstromingen. Denk aan de watersnoodramp in Zeeland of andere rampen door de eeuwen heen. Moeten we dan aannemen dat God Zijn belofte niet gehouden heeft? Natuurlijk niet. Hieruit blijkt juist dat Zijn woorden plaatselijk bedoeld waren, niet wereldwijd.

De vloed van Noach was een plaatselijke gebeurtenis. God beloofde Noach dat het gebied waar hij woonde niet opnieuw door een vloed vernietigd zou worden. “Alle vlees” betekent in die context dus: al het leven dat dáár aanwezig was. Omdat God het verbond sloot met Noach, waren ook alle dieren die met hem in de ark waren gezegend in hem.

Genesis 9:16 “En die boog zal in de wolken zijn, dat Ik hem aanzie om te gedenken het eeuwig verbond tussen God en alle levende ziel van alle vlees dat op de aarde is.”

In de hedendaagse theologie wordt dit bijna altijd uitgelegd als een regenboog, maar dat is niet wat er staat. Er staat eenvoudig: boog — het Hebreeuwse woord קֶשֶת (qeshet) en in het Grieks van de Septuagint vertaald als τόξον (toxon), wat elders in de Schrift bijna altijd een oorlogswapen betekent.

Zo lezen we in Klaagliederen 3:12 dat God “zijn boog spande en mij tot een doelwit stelde”, in 1 Samuël 2:4 dat “de boog van de helden is gebroken”, en in Hosea 2:18 dat God zegt: “Ik zal de boog en het zwaard verbreken uit het land.” De boog staat dus symbool voor oorlog en oordeel. God hangt Zijn boog in de wolken — Hij legt Zijn wapen neer. Daarmee verklaart Hij vrede.

Het was dus een vredesverbond, geen nieuw of wettisch verbond. Het had niets te maken met het verbond dat later via Mozes aan Israël gegeven werd.

Het verbond met Noach was een vredesverbond, niet te verwarren met het Mozaische verbond. Dat laatste kwam pas veel later en kende duidelijke voorwaarden en wetten. Het verbond met Noach was daarentegen onvoorwaardelijk — God Zelf legde het vast. Daarom is onderscheid van geesten, het onderscheiden van interpretaties en inspiraties, zo belangrijk. Alleen wie onderscheid maakt, kan Schriftgedeelten zuiver begrijpen.

Genesis 9:12 “Ik geef tussen Mij en tussen u, en tussen alle levende ziel, die met u is, bij alle geslachten tot in eeuwigheid.”

Het gaat hier om alle levende zielen die daar toen aanwezig waren, niet om latere volken of rassen. Waar Noach zich destijds bevond, was na de vloed immers niet bewoond door andere volken. Sommigen wijzen op de woorden “geslachten tot in eeuwigheid”, maar dat betekent eenvoudig dat God trouw blijft aan Zijn belofte — niet dat alle volken automatisch onder dat verbond vallen. Gods verbond is eeuwig in trouw, maar wanneer mensen het verbreken, volgt oordeel en straf.

Als de nakomelingen van Noach zich hadden gehouden aan die vrede en orde, was het verbond van Mozes wellicht niet eens nodig geweest. Maar God wist dat geen mens de belofte kon volbrengen, en daarom werd later een nieuw verbond ingesteld, met voorwaarden en wet.

Het verbond van Noach bleef echter dat ene duidelijke teken: de boog van vrede, het bewijs dat God Zijn wapen neerlegde en de aarde rust gaf na het oordeel.

De boog die God in de wolken plaatste, is meer dan een herinnering aan water en oordeel. Het is een getuigenis van Zijn trouw aan Zijn volk Israël, en van Zijn belofte dat Hij de aarde niet opnieuw zal verdelgen door water. De boog herinnert niet ons aan Hem, maar Hem aan Zijn woord. Zo zegt Hij: “Ik zal gedenken Mijn verbond.” Dat is de kern van Zijn trouw — Hij gedenkt wat Hij gesproken heeft, ook wanneer mensen Hem vergeten zijn.

De boog laat zien dat God Zich niet verandert. Al gaat Israël door tijden van verdrukking, ballingschap of tuchtiging, de boog blijft in de wolken. Het teken van vrede is nooit weggenomen. God heeft Zijn volk niet verstoten, maar bewaart Zijn verbond. De boog staat nog steeds als stille getuige tussen hemel en aarde dat Hij vrede verklaarde met de nakomelingen van Noach, en in het bijzonder met het volk dat uit die lijn geroepen werd om Zijn Naam te dragen.

Vandaag zien we hoe de betekenis van de boog ontheiligd is. Wat ooit een teken was van Gods vrede met Israël, wordt nu gebruikt als symbool van rebellie tegen Hem. De wereld neemt wat heilig is, keert het om en noemt het vrijheid. Maar de HEERE laat Zich niet bespotten. Zijn teken behoort Hem toe, niet aan de volken. De boog spreekt niet van menselijke trots, maar van goddelijke genade — niet van zelfverheffing, maar van herinnering aan het verbond dat Hij met Zijn volk heeft opgericht.

De boog is een teken van vrede, maar ook een waarschuwing. Want de volgende keer zal er geen water zijn, maar vuur. God heeft beloofd dat er geen vloed meer zou komen om alle vlees te verdelgen, maar Hij heeft niet gezegd dat er geen oordeel meer zal zijn. Israël zal opnieuw getuige zijn van Zijn gerechtigheid, wanneer Hij het land zuivert en herstelt onder het Nieuwe Verbond dat uit Sion zal voortkomen.

De profeten zagen deze boog niet als iets natuurlijks, maar als een openbaring van Zijn heerlijkheid. Ezechiël zag de glans van de boog rondom Gods troon, en Johannes zag dezelfde boog in de hemel, als smaragd rondom de troon van de Eeuwige. De boog is dus niet verdwenen — hij is verhoogd. Wat begon in Genesis als teken van vrede na oordeel, wordt in Openbaring het teken van troon en majesteit.

Wie dit begrijpt, ziet dat de boog niet slechts een natuurverschijnsel is, maar een heilig getuigenis tussen God en Zijn volk. Het herinnert aan Zijn trouw in het verleden, spreekt tot Israël in het heden en wijst op de toekomst waarin Zijn verbond volmaakt zal worden hersteld.

Wanneer de Messias terugkeert en Israël opnieuw als hoofd van de volken wordt opgericht, zal diezelfde boog in de hemel niet meer een teken van tijdelijk verbond zijn, maar van eeuwige vrede. Dan zal de boog rondom Zijn troon het getuigenis zijn dat Hij Zijn woord gehouden heeft, dat Zijn volk leeft, en dat Zijn verbond niet verbroken is.

Laten wij daarom niet kijken zoals de wereld kijkt, maar verstaan wat God gesproken heeft. De boog is geen universeel symbool van menselijk idealisme, maar een heilig teken van de God van Israël. Hij heeft Zijn wapen neergelegd, niet voor de wereld, maar omwille van Zijn volk. En Zijn trouw is van generatie tot generatie, totdat Zijn gerechtigheid openbaar zal worden in Jeruzalem.

De wereld heeft het teken van de HEERE gestolen. Wat ooit heilig was, is omgedraaid tot een symbool van opstand. De boog, die ooit getuigde van Gods vrede met Zijn volk, is nu het vaandel geworden van rebellie tegen Zijn orde. Men viert zonde onder een teken dat ooit stond voor verzoening. Men hangt het op over steden en tempels, zonder te beseffen dat men daarmee het heilige ontwijdt.

De mens speelt met Gods symbolen, maar vergeet dat elk teken van Hem geladen is met betekenis en heiligheid. De boog is niet aan de mens gegeven om er ideologie mee te bedrijven. Het is niet het teken van tolerantie of menselijke gelijkheid. Het is het bewijs dat God, na het oordeel over de zonde, Zichzelf beheerst en vrede verklaart met Zijn volk. De wereld gebruikt het nu als teken van vrijheid, maar in werkelijkheid is het de vlag van verharding geworden.

Zodra de mens zich losmaakt van Israël, maakt hij zich los van de bron van waarheid. En dat is wat we vandaag zien: men spreekt over liefde en vrede, maar men heeft de God van Israël uit dat gesprek verwijderd. Men kent het teken, maar niet Degene die het gaf. Men ziet de boog in de hemel, maar vergeet dat het een wapen was dat God neerlegde — niet omdat de mens goed werd, maar omdat Hij barmhartig is.

De moderne kerk predikt een universele liefde zonder heiligheid, maar de Schrift leert dat de boog in de wolken niet een teken van menselijke verdraagzaamheid is — het is een herinnering aan oordeel. Het water van Noach is voorbij, maar de vuurdoop komt. De wereld lacht, maar God gedenkt.

De profeten hebben het voorzegd: er komt een dag dat Hij wederom zal spreken, niet door water, maar door vuur. En wie dan nog meent dat de boog slechts een regenverschijnsel was, zal begrijpen dat hij een getuige was van een verbond dat hij nooit begreep.

De boog in de hemel herinnert God aan Zijn volk. Hij ziet Zijn verbond, en Hij vergeet Zijn beloften niet. Terwijl de wereld zich verheft, terwijl naties plannen smeden tegen Israël, blijft die boog hangen — stil, maar onveranderlijk. Elk teken van regen herinnert de Schepper aan Zijn eed.

De dag zal komen dat de boog opnieuw verschijnt, niet meer als teken van rust na de regen, maar als kroon van de Koning. Johannes zag het: “Er was een regenboog rondom de troon.” Dat was geen damp van water, maar de glorie van de Eeuwige, omstraald door gerechtigheid. Dezelfde boog die ooit over Noach stond, zal dan over Jeruzalem staan, en de wereld zal weten dat Hij Zijn verbond niet gebroken heeft.

Israël zal hersteld worden, niet door diplomatie of wereldlijke erkenning, maar door de hand van Degene die de boog ophing. Zijn vrede zal niet komen door conferenties, maar door oordeel. En de volken zullen zien dat Hij het volk dat zij verachtten, nooit heeft verlaten.

De boog is niet zomaar een kleurenspel in de lucht. Het is een teken van heilige ernst. Het getuigt van een God die oordeelt, maar ook genadig is. Het getuigt van een Schepper die de aarde niet vergeet, en van een volk dat Hij tot Zich roept.

Wie ogen heeft om te zien, ziet de boog en hoort de waarschuwing. Wie oren heeft om te horen, hoort de echo van Zijn stem door de geschiedenis heen: “Ik gedenk Mijn verbond.”
Maar wie lacht, wie het teken verdraait, wie Gods orde veracht — die zal ervaren dat dezelfde God die vrede sloot, ook recht doet.